Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Secolo XIV – XX

XX.

L’Infante D. Alfonso di Aragona, ricevuto dagl’inviati del Comune di Sassari il giuramento di fedeltà, conferma al medesimo Comune le concessioni fattegli poco innanzi dal re Don Giacomo, e gli accorda nuovi privilegi, riguardanti specialmente il suo commercio interno, ed esterno, la nomina del suo Podestà, e la restituzione dei servi fuggitivi.

(1323, 4 luglio).

Dagli Archivi antichi della Città di Sassari.

Noverint universi quod nos Infans Alfonsus Illustrissimi Domini Regis Aragonum primogenitus, eiusque generalis procurator, ac Comes Urgelli, Attendentes clarissimum Dominum Regem genitorem nostrum predictum. Prospectis pene fidelitatis constantia, et affectu laudabili, quem et quam eius habitatores, ac universitas civitatis Sassari insule Sardinie hinc ad eum cuius dominium affectabant agnoscere, ipsius iussibus et beneplacitis parituri, ut coram Regia praesentia exposuit discretus Michael Petri fisicus, habitator civitatis predicte, ad ipsum dominum Regem cum littera credentie destinatus nuper, cives et universitatem eandem de speciali benevolentia quibus eosdem amplectitur sub speciali privilegio libertatis et aliis gratiarum largitionibus decorasse. Ipsis tamen eidem domino Regi vel nobis loco ipsius homagium et fidelitatis iuramentum prestantibus, ac adimplentibus ea que per dictum fisicum coram Regia presentia fuerint proposita seu oblata, ut in ipso privilegio confecto, sub datione Barchelonie nonas May, anno subscripto, clauso per manum Guillelmi Augustini domini regis scriptoris hec et alia noscuntur largius contineri, prospicientes etiam cives et universitatem ipsam per prudentes viros Matheum Caseum, Comitam de Via, Marabottinum Marabottum, et Gantinum Palas nuncios sindicos et procuratores universitatis et comunis Sassari nobis nomine domini Regis homagium et fidelitatis iuramentum reverentia debita prestitisse, et alia ad que tenebantur iuxta prescriptum privilegium devota promptitudine effectualiter implevisse. Idcirco cupientes cives et universitatem civitatis Sassari supradictam, ut vassallos fideles et naturales dicti domini genitoris nostri grassiosis [gratiosis] favoribus prosequi, ut viventes sub Regio dominio in eorum fidelitate letentur, privilegium predictum et omnia in eo contenta laudamus approbamus ratificamus confirmamus, ac etiam de novo eisdem civibus habitatoribus et universitati civitatis predicte concedimus, prout melius intellegi potest et dici, et sicut in eodem largius et plenius sunt inserta, reiecta condictione in dicto privilegio apposita, cum ex quo nobis ut predicitur fecerunt homagium et fidelitatis prestiterunt iuramentum, ut ipsa purificata condictio, ipsumque privilegium debeat iam dictis civitati et civibus Sassari pene et inviolabiliter observari. Considerantes preterea dictum dominum Regem nobis ad infrascripta potestatem plenariam inpendisse cum carta sua tenoris sequentis. – Noverint universi quod nos Iacobus Dei gratia Rex Aragonum Valentie Sardinie et Corsice, Comes Barchinone, ac Sancte Romane ecclesie vexillarius, amiratus et capitaneus generalis. Considerantes quod pro acquisitione Sardinie et Corsice regni nostri feliciter actore Domino peragenda, vos inclitum et magnificum Infantem Alfonsum carissimum primogenitum et generalem procuratorem nostrum ac Comitem Urgelli, Nobilium et militum ac peditum numerosa comitiva congrue sociatum destinamus ad presens, vobisque etiam regimine [regimen] ipsius Regni cum alia carta nostra certi tenoris sigillo maiestatis nostre munita duximus committendum. Idcirco volentes quod liberius et aptius ipsius Regni regimini opportuna utilia et necessaria expedire possitis, tenore presentis carte nostre perpetuo valiture vobis concedimus et facultatem plenariam impertimus quod possitis in dicto Regno Sardinie et Corsice donationes quascumque de quibusvis bonis stabilibus pure et irrevocabiliter facere, sub feudo tamen et fidelitate nostris more Italico, vel ea in emphiteosim concedere. Et similiter ea quae ex dictis bonis inculta sunt sive herema donare vendere et assignare in perpetuum, aut ad viatorium seu ad tempus, vel etiam ad beneplacitum prout vobis utiliter videbitur expedire. Privilegia libertates seu franchitates aut immunitates quibusvis personis concedere, et terras aut hereditates aut iura que aliqui in dicto regno teneant confirmare. Nos enim quascumque donationes, aut in feudum subscripto modo, vel in emphiteosim concessiones, privilegia, libertates seu franchitates per vos faciendas in regno predicto validas ratas et illibatas esse volumus atque firmas. In cuius rei testimonium presentem cartam nostram inde fieri iussimus maiestatis nostre sigillo appendicio communitam. Data in castris apud portum fangosum duodecimo Kls [Kalendas] Iunii, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo tertio. – Propterea ad cives et universitatem civitatis predicte quorum comodum sollicitius affectamus debitum habentes respectum volumus et per presentis carte nostre tenorem concedimus eisdem civibus et habitatoribus civitatis Sassari predicte ex uberiori gratia, quod non obstante inibicione seu statuto aliquo facto vel faciendo per quoscumque generaliter vel specialiter in locis aliquibus constitutis infra dictam insulam Sardinie de non extrahendo ab inde rebus seu victualibus aliquibus, dicti cives habitatores aut universitas civitatis Sassari possint de locis in quibus huiusmodi inibicio facta fuerit victualia extrahere absque incursu pene cuiuscumque ad civitatem ipsam pro eorum usibus et non alibi facere apportari. Valeant autem predicti cives et habitatores civitatis eiusdem ac licitum sit eisdem et corum singulis cum eorum rebus et bonis et mercibus navigare ad partes quas voluerint, terris inimicorum dumtaxat exceptis, nisi tamen ad haec obstet inibicio generalis per dominum Regem vel nos aut successores ipsius in dicta insula Sardinie facienda. Concedimus etiam dictis civibus, habitatoribus ac universitati predicte ut eadem civitas continua suscipiat incrementa, et felicibus successibus prosperetur, quod dictus dominus Rex vel nos aut successores sui nunquam civitatem ipsam cum appendiciis et pertinentiis suis in totum vel in partem permutabimus infeudabimus, aut alii aliquo titulo sive causa trademus vel alias separabimus a corona Regia vel permittemus causa vel modo aliquo separari. Volumus eciam et iam dicte universitati Sassari concedimus quod potestas vicarius vel alius preses qui per dictum dominum Regem genitorem nostrum aut successores ipsius prefici habebit pro tempore in civitate iam dicta et eius terminis non preficiatur de illis qui nunc tempore dacte [date] presentis privilegi dominium vel iurisdictionem habent in insula Sardinie, nec etiam aliquis qui sit civis vel habitator civitatis Sassari supradicte. Concedimus insuper in favorem civium et universitatis civitatis ipsius, quod quociescumque contingat aliquos servos vel servas civium et habitatorum ipsorum effugere et ab ipsorum potestate absque licentia discedere, servi vel serve ipsi si reperiri poterunt infra insulam Sardinie vel regno Aragonum, Valentie ac comitatu Barchinonie ac terras alias dicti domini Regis subiectas dominio restituantur et tradantur his quorum fuerint vel nunciis eorundem contradictione et obstaculo quiescentibus quibuscumque. Mandantes per presentem omnibus officialibus et subditis domini Regis collectoribus ac quibuscumque presidentibus tam in dicto Regno Sardinie et Corsice quam alibi in aliis Regnis et terris eiusdem domini Regis constitutis et constituendis quod premissam gratiam et concessionem laudationem et confirmationem nostram et omnia alia et singula per nos concessa superius firma habeant et observent ac faciant inviolabiliter observari, et non contraveniant nec aliquem contravenire permittant aliqua ratione. In cuius rei testimonium presentem cartam nostram predictis civibus et universitati civitatis predicte nostro pendenti sigillo iussimus communiri. Datum in obsidione Ville Ecclesie, quarto nonas Iulii, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo tertio.