Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Secolo XIV – LXXXI

Il re di Aragona rimprovera il Governatore generale, e gli altri ufficiali regi di Sardegna per le vessazioni alle quali sottoponevano i pisani dimoranti nelle Curatorie di Trexenta e di Gippi, e nel giudicato di Gallura, obbligandoli a servizi personali, o a pagamenti di surrogazione, per la guardia del castello di Cagliari, e delle città di Sassari, e di Oristano, specialmente in occasioni  di guerra co’ Doria, e perché i pirati catalani spogliavano impunemente i mercatanti di Pisa che trafficavano nell’isola, violando così la pace già molto innanzi stabilita tra i suoi reali predecessori, e il Comune pisano; e ordina perciò ai medesimi di astenersi nell’avvenire da tali abusi e dagli altri, che sono nelle presenti lettere più ampiamente riferiti.

(1353, 14 febbraio).

Dall’I. R. Archiv. delle Riformagioni di Firenze, Atti pubblici, classe XI, Distinz. III. Tom. XXIII. Num. XXXI.

Petrus Dei gratia rex Aragone, Valentie Maioricarum Sardinee, et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanee. Dilecto, et fidelibus Gubernatori regni Sardinee ac aliis universis et singulis officialibus nostris regni eiusdem presentes licteras inspecturis salutem et dilectionem; Dudum dudum mandatum infrascriptum fecisse recolimus cum lictera nostra continentie subsequentis. Petrus Dei gratia rex Aragone etc. dilecto et fidelibus Gubernatori regni Sardinee, ac aliis universis et singulis officialibus nostris regni eiusdem ad quos presentes pervenerint salutem et dilectionem. In nostra presentia constituti nobilis et dilectus consilarius noster Iohannes de Hericiis decretorum doctor et Francischus Merolla nuntii sive ambaxiatores ad nos destinati per venerabile Comune pisarum exposuerunt humiliter coram nobis, quod vos aut aliqui vestrum in curatoriis Tragende et Gippi, ac villis et terris Iudicatus Gallure, multa gravamina, et iniuria violentias et offensas reales et personales continue facitis et etiam subinfertis et hactenus fecistis et intulistis mercatoribus de Pisis, et eorum sociis. Et maxime quando viget guerra, vel per vos fuerint executiones contra illos de domo de Auria et Ianuenses, et etiam sine guerra, cogendo socios predictorum mercatorum pisanorum ire in comictivam nostri Gubernatoris et aliorum officialium nostrorum, vel mictere eorum discambios quandoquidem in castellum Castri Callari quandoque in Oristanum quandoque Sassari, et quod Catalani pirate cum eorum lignis, que armant muniunt in castello Castri Callari, pluries et pluries barchas dictorum mercatorum de Pisis disraubarunt et disraumbant et mercatantias et res ac bona eorum existentia in barchis predictis que deferunt in Galluram et inde reducuntur, et quamvis mercatores seu consocii predicti quorum bona predicta existunt vel eorum socii ad Gubernatorem et alios officiales regios recursum haberent pro habendo et consequendo de dictis piratis jus et justitiam, ut decet et restituctionem rerum ablatarum et mercatantiarum, de predictis jus et justitiam nunquam habere potueruut, quin imo multa alia et diversa gravamina fiunt et inferuntur continue contra eos, ut dicitur, in dicto Judicatu Gallure, que in fractione pacis inite et solidate inter predecessores nostros et dictum Comune et dampnum vehemens ac manifestum preiudicium dicti Comunis et singularium eiusdem, noscuntur evidentissime redundare; Quare a nobis remedio iustitie implorato cum nos omnino velimus, quod dicte pacis federa illibata serventur, Et si contra ipsam aliqua attemptentur per nostros officiales ea moleste geramus; idcirco vobis et singulis vestrum, sub ire et indignactionis nostre incursu precipimus et districte precipiendo mandamus, quatenus dictos mercatores et alios pisanos res et bona eorum contra dictum  pacis vinculum non molestetis, aut modo aliquo agravetis. Quinimo super rebus et bonis que asseruntur occupata vel ablata, tam vos dictus Gubernator generaliter, quam quilibet vestrum dictorum officialium in districtu vobis commisso, tribuatis et faciatis breve et expeditum justitie complementum, restitutionem predictorum que iniuste ablata inveneritis cum effectu fieri faciendo, prout justitia suadebit breviter et de plano semotis diffugiis quibuscumque dictam pacem tenaciter observando et illam minime infringendo. Datum Valentie kalendas decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo nono. Nunc autem in nostre magestatis presentiam constituti nobiles et dilecti Iohannes de Hericiis consiliarius noster et decretorum doctor et Iohannes Buzaccharini miles nuntii per venerabile Comune pisarum pro hiis et aliis ad nostram magestatem regiam destinati exposuerunt graviter conquerendo, quod licet vobis vel vestrum aliquibus lictera preinserta fuerit presentata fueritisque cum magna instantia requisiti ut mandatum nostrum predictum observaretis et servari per alios faceretis, et alia contenta in ipsa lictera compleretis, prout per nos vobis in eadem est traditum in mandatis, vos tamen vel vestrum aliqui, in nostri contemptum, id facere distulistis, et etiam nunc differtis, ex quo si est ita non modicum cogimur admirari. Quare ad ipsorum ambaxiatorum supplicationem propterea nobis factam vobis et vestrum singulis sub pena nostre gratie et mercedis, et ire ac indignactionis nostre incursu dicimus et districte precipiendo mandamus quatenus contenta in lictera preinserta exequendo et effectualiter adimplendo iuxta sui seriem pleniorem dictos mercatores et alios Pisanos contra ipsius pacis federa non gravetis, nec per aliquem aggravari permictatis, quin potius taliter faciatis, quod de premissis breviter iustitiam debitam consequantur, et alias taliter super predictis vos habere curetis quod dictum Comune aut districtuales sui ex hac causa de vobis iustam non habeant materiam conquerendi, alioquin pro culpa si quam habueritis in premissis vos in personis et bonis taliter puniremus, quod vobis cedet ad penam et aliis mandata nostra contempnere presumentibus ad terrorem. Datum Valentie decima quarta die februarii anno a nactivitate Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo tertio. = Ex auctoritate regia.