Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Secolo XII – CXXV

Pietro I, re e giudice di Arborea, promette di pagare tutto il suo debito ai Genovesi ed al comune di Genova, dando loro annualmente la metà degl’introiti del suo regno, e dei suoi redditi particolari, e lire cinquecento moneta di Genova sull’altra metà a lui restante. Promette inoltre, che pagato per intero il suddetto debito, corrisponderà progressivamente in ciascun anno lire cento della stessa moneta all’anzidetto comune; che concederà ai Genovesi nel porto di Oristano il sito sufficiente per edificarvi cento botteghe, e una chiesa col cimitero, e con l’abitazione necessaria pe’ sacerdoti e chierici della stessa chiesa, a tre dei quali, a un sacerdote cioè, a un chierico e ad un inserviente somministrerà vitto e vestito. E promette in ultimo di rinunziare al dritto di albinaggio, e di concedere nel suo regno all’arcivescovo di Genova una curia con servi e possessioni, quale ve la possedeva l’arcivescovo di Pisa, e ciò principalmente perché intendeva e volea essere ascritto alla cittadinanza di Genova.

(1188, 29 maggio (1)).

Dai Regii Archivi di Corte di Torino, Lib. Iur., pag. 98.

In nomine Domini amen. Ego Petrus rex et iudex Arborensis quondam Baresonis regis filius et iudicis Arboree. Convenio consolatui communis Ianue pro eodem communi et civibus Ianue: quod totum debitum communis Ianue et civium ianuensium, quod debitum in curia consulum Ianue de placitis, et hoc si fuero receptus pro cive ianuensi, per rationem fuerit ostensum me debere persolvere. Tali modo persolvam, scilicet dabo annuatim consulibus Ianue aut eorum certis nuntiis vel nuntio medietatem totius introitus seu recolte qui vel que spectat ad regnum meum Arboree. Et ad peculiare meum quomcumque modo fiat sive per venditionem curatoriarum, armentariarum, maioriarum, piscariarum, kerkiteriarum, venationum, vel quocumque modo potest excogitari, quod aliquid pecunie recolligam in regno mee Arboree. Et item medietatem istius introitus seu collecte istius nuntio vel nuntiis communis Ianue violenter seu aliquo modo non auferam nec auferri faciam aut consentiam immo ad  medietatem ipsius collecte seu introitus retinendam et non auferendam nuntio vel nuntiis ipsius consilium et auxilium pro posse prestabo. Et dabo in compagnia Ianue annuatim libras quinquaginta ianuensis monete de mea medietate quousque totum debitum sive debita soluta fuerint. Quo debito soluto dabo similiter annuatim in eadem compagnia Ianue libras centum eiusdem ianuensis monete. Item dabo communi Ianue in portu  qui dicitur portus Ianue qui est in Aristagno tanta terra que large sufficiat ad fabricandas ibi C. buttegas cum suis convenientibus curtis. Et si ipsi Ianuenses impetraverint a Domino apostolico ut habeant ecclesiam ibi in illo portu. Ego dabo eis tantam terram in eodem portu que large sufficiat ad fabricandam illam ecclesiam cum cimiterio et cum domibus et cum curte sacerdotis et clericorum ipsius ecclesie. Et dabo illi ecclesie tantam possessionem unde possit habere victum et vestitum unus sacerdos cum clerico, et serviente uno. Preterea quia volo effici vassallus et civis Ianue dabo domino archiepiscopo Ianuensi talem curiam in terra mea arboree cum totidem servis et cum tanta possessione qualis illa curia quam habet ibi in Arborea archiepiscopus pisanus. Item si quis civis Ianue in terra mea Arboree morietur, non habeam aliquam potestatem in suis bonis nec ex eis aliquid violenter inde auferam immo habeat bona eius ille cui detestaverit, et si acciderit quod non conderet testamentum consanguineus vel pro anime eius habeant illa bona. Ad omnium horum confirmationem, ego Petrus rex et iudex Arboree iuro ad sancta Dei evangelia in personam meam quod per bonam fidem sine fraude et absque ullo malo ingenio omnia que suprascripta sunt observabo et adimplebo. Preterea facientis iurare archiepiscopum et episcopos et abbates, priores, liberos et servos, capitaneos Arborensis iudicatus quod ex parte sua conventionem hanc observabunt et sine fraude operam et studium adhibebunt quod iudex conventiones prescriptas adimpleat et illibatas observet, quod si contrafaceret amplius ei consilium vel auxilium non dabunt. Et sunt testes Marinianus Zorrachi episcopus Terralbensis, dominus Comitanus episcopus Usellensis, dominus Domesticus prior Debonarchatus; dominus abbas Sancti Nicholai de Gurgu quod ipse dominus abbas habet nomen Bartolomeus, dominus Marinianus Duda, armentarius Sante Marie de Arestano maiore. De curatoribus Barason de Serra Mannu curator de Campitano, Orzocor de Lacon Sapiens curator de parte Usellensis. Orzocor de Lacon filio quondam Barasonis rex et iudex Arborensis Curator de Barberia Dagusti. Barosoni Deserra filio quondam domina Berra Curator de Mandra Olisai. Comida de Lacon Pees curator de parte Valentie.

Anno Domini millesimo centesimo octuagesimo octavo, indictione sexta, quarta kalendas iunii.

NOTE

(1) Un’altra convenzione somigliante fu fatta nel 1192 dallo stesso Pietro re e giudice di Arborea. Ved. infra, cart. N° CXXXIX. Ed un’altra, ma più ristretta, nel 7 febbraio 1189. Ved. infr. cart. N° CXXVIII.