Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Archivio Arcivescovile di Cagliari, Carta XIV

Scheda descrittiva
N. p. 18       N. v. 6
Rif. Solmi XIV, 32     N. def. 12

Datatio topica s. l.      Datatio cronica 7 novembre 1215

Il vescovo Torchitorio di Suelli con l’autorizzazione del giudice Torchitorio de Unali, dà forma legale a numerosi atti di donazione, acquisto, permuta e transazione di servi e beni immobili, fatti in Goni, Sestu, Pluminos e Sigi a vantaggio della sua chiesa.

Annotazioni: Pergamena rovinata lungo il margine sinistro da macchie di muffa, munita di bolla plumbea pendente legata con nastro, con risvolto nella parte inferiore. Fu restaurata dall’Istituto Italiano del Restauro scientifico della Città del Vaticano nel febbraio del 1978.

Lingua: volgare

Dimensioni: cm. 25,5 x 57.

Copie: Liber Diversorum E, cc.146-147 bis (n.n. 162-164v.); Appendice n.3 c.16 (n.n.336); Informacion  sobre cit., c.c. 216-218 (n.n.221-223).

Pubblicazioni: A. Solmi, Carte volgari cit., XIV, p.32.

 

Note codicologiche e paleografiche

Appartiene al gruppo di carte che si riferiscono all’antica diocesi di Suelli.
È stata inserita dal Cau nel Gruppo A, attribuito a una stessa mano o a mani affini.
Il gruppo è composto da altre nove carte: IV- V- VI(originale)- VI(copia)- VIII- XIII- XVI- XVII- XVIII.
Per le caratteristiche affini v. carte IV e VIII.
La datazione è in accordo con le caratteristiche paleografiche.

 

Testo

  1. In nomine patris et Filii et Spirito Sancti, amen. Ego <iudi>gi T<ro>otori de Unali, cum donna Biniita de Lacon, mulieri mia, per bolintadi de
  1. donn<u> Deu potestandu parti de Caralis, assolbullu a donnu Trogotori, su piscobu miu de Suelli, ad fagirisi carta in co bolit. Et ego Trogotori,
  1. per issa misericordia de Deu piscobu de Suelli, cum lebandu assoltura daba su donnu miu iudigi Trogotori de Unali. et daba sa donna mia donna Biniita de Lacon
  1. sa mulieri, ki mi llus castigit donnu Deu balaus annus et bonus, fazzulla custa carta pro beni ki fegirunt a Sanctu Jorgi de Suelli. Derunt illoi donnu Ar-
  1. zzocu Dezzori et donna Jurgia sa sorri, filius de donnu Trogotori Dezzori de Urgu, a Sanctu Jorgi, pro Deu et pro anima issoru et des parentis, omnia cantu illoi abenta in sa
  1. billa de Goni de padri issoru, plazza et terras et binias et saltu et aqua et Et sunt desti<moni>us donnu Cumida Pullu, armentariu de sanctu Pantaleu, et
  1. donnu Tiricu, preidi d’Arcu et Cumida Soliu, et donnu Mariani de Zoli, et Cumida Dardu d’Orzzokesus. Et dedilloi donnu Manueli d’Abis, filiu de donnu
  1. Gontini d’Abis a Sanctu Jorgi, pro Deu et pro anima sua, in Funtana de Figu, parzzoni d’unu filiu suu. Et dedilloi donnu Furadu Dezzori Zorompis a Sanctu Jorgi,
  1. cum bulintadi et cum paraula de sa mulieri donna Maria Duliketa, filia de donnu Cumida de Serra Pinna de Loguori, parzzoni d’unu filiu suu in Por-
  1. (..)sillas. Istimonius, donnu Cumida d’Orruu de Sibiola, donnu Cumida Dezzori de Enoni, donnu Petru d’Arcedi, et donnu Mariani Castiai, donnu Gontini
  1. d’Orruu Daluda. Et dedilloi a Sanctu Jorgi, donna Sardinia de Serrenti, filia de donnu Turbini de Serrenti, cum bulintadi de d<onnu> Mariani Dezzori su maridu,
  1. a Bera Tillia, filia de Malfidana Corbu ankilla sua, ad ankilla de cadadie, pro Deu et pro anima sua. Istimonius, donnu Johanni Spina, capellanu de su mon<ti d’Aqua>
  1. Friida, et Turbini Piligas, et Johanni de Giida, preidis de S<anctu Jor>gi, et Gontini Pruzza, ki fraigaat a Sanctu Jorgi, et Gontini Con Et dedilloi Bera Tuveri, mulieri
  1. <de Cum>ida Lollu, ad Sanctu Jorgi de Suelli, pro Deu et pro anima sua, ad ora de morti sua, sa parti sua cantu illi gitaat in sus filius de Mariani de Banius, ki fudi serbu suu,
  1. (…………….)i de Sanctu Jorgi si fudi, pro sa mulieri de Mariani de Banius, Furada de Barbaria, ki fudi ankilla de Sanctu Jorgi, et dedi ellus a serbus de cadadie. Istimonius 
  1. (..…….)ca capellanu de Barcudi, et preidi Gontini de Quartu, capellanu de Sedaunu, et preidi Gontini Ulisinda, capellanu de Quartu susu, et Philipu et Cu-
  1. <mida> (….). Et comporeillis a Petru Flori, et assu fradi, et assa mama, sa binia de Pisadu k’esti costas ass’atera binia de Sanctu Jorgi de Basili de Barbaria, ki non anti
  1. (……………)<f>lumin<i et> deindellis sollus XXV, et clompillis pariari. Istimonius, Bonanu de Figus, Cumida Ladu, Mariani Ladu, Petru de Serra Dardu, Johanni
  1. de S(…….). Et daulloi su donnu miu judigi Guilielmu su markesu de Massa, in sa billa de Sestu, a Sanctu Jorgi de Suelli, una domestia k’esti cabizza assa
  1. {assa} bia ki banti daa Sestu a nNuracadi daa estru, et daundi intrat soli est costas a Ciculelis et ferit ad terra de donnu Johanni de Siillu et de Gontini Perra, et parta a ma-
  1. ri ferit cabizza a terra de sus fradis Perras, et daa s’atera parti est costas ass’atera terra de judigi daundi si segad. Istimonius ante ki fegi<t> su donnu miu su markesu custu
  1. beni ad Sanctu Jorgi, prebiteru Gontini de Montis, capellanu de Sestu, et Furadu Frau jenezzariu de iudigi, ki lla daat a parti de su markesu et Petru Corsu, et Cumi-
  1. <da de> Ecca afaidadu, et Furadu d’Argen Et dedilloy a Sanctu Jorgi su preidi de Sestu, donnu Gontini de Montis, et Jorgi su fradi, in Sestu una binia k’esti parta a d’e-
  1. stru costas assa binia de Furadu Spiga et de Basili Tivani daundi intrat soli, ferit costas a binia de Johanni Frau, et falatsi ‘nki fini a flumini, et parta a mari
  1. <f>erit cab<izz>a a flumini, et daa s’atera parti ferit cabizza ad s’iscla. Et sunt destimonius, Gidinbili d’Orruu, Cumida de (..)ga, Masedu Muria, Maria<ni> de Scala, Cumi-
  1. da Corsu. Et dedilloi donnu Johanni de Serra Daluda, filiu de donnu Cumida de Lacon, a Sanctu Jorgi de Suelli sa domu sua de Figu Orrubia, cun omnia cantu lloi aeda,
  1. hominis et plaçça et terra et binia et saltu et semida et aqua, et omnia cantu lloi aeda apusti cussa domu, et dedilloi ancu ad Sanctu Jorgi , kena custa domu, parççoni d’u-
  1. nu filiu suu, in saltus et in semidas et in pastu et in landi et in aquas, cant’adi per totu logu et depus mama et depus Eccu su beni ki lloi fegit donnu Johanni de Ser-
  1. ra ad Sanctu Jorgi ki ll’apat Sanctu Jorgi pus morti sua, pro Deu innanti et pro anima sua. Istimonius, Petru de Serra Dardu, et Cumida de Cabuderra, et Petru de Cabuderra
  1. de Castania, terrali suu de fitu, et Gontini Isquirru, et Cumida su connadu, et Mariani de Unali, et Arççocu su fradi, et Johanni de Cabuderra. Et dedilloi donna Muscu
  1. <de> Serra, mulieri de donnu Gontini d’Orruu Daluda, ad Sanctu Jorgi de Suelli, a ora de morti sua, omnia cantu lloi aeda in sa domu sua de Figu orrubia, hominis et plaçça
  1. <et terr>a et binia et saltu et semida et aqua, et omnia cantu aeda adpusti cussa domu. Eccu beni ki lloi fegit donna Muscu de Serra ad Sanctu Jorgi, pro Deu innanti et pro
  1. s’anima su<a>. Istimonius, donnu Johanni de Serra su fradi carrali, et donnu Mariani Deççori Orlandu, et donnu Mariani de Serra Daluda, filiu de cussa stissa donna
  1. Muscu, et donnu Turbini de Siiki, et donnu Cumida de Unali de Billa de Cam Et dedilloi donnu Arççocu de Lacon, filiu de donnu Gunnari de Lacon Mancosu et de don- 
  1. <na> Maria Duliketa, a Sanctu Jorgi de Suelli, a ora de morti sua, ca fudi eniu et non aeda filiu, omnia cantu aeda in tota terra de Pluminus, ad partiri cum s’arkipiscoba-
  1. <du> et cum Sancta Maria de Clusu, ki si partirint custas tres clesias, Sanctu Jorgi de Suelli, et Sancta Cecilia, et Sancta Maria de Clusu, totu su suu co fradis bonus, et domus
  1. <et> serbus et ankillas, et terras aradorias et domestias et binias, et padrus et saltus, et semidas et aquas et omnia quaturpenna, et omnia cantu aeda per totu logu et d’intru et
  1. de foras. Eccu beni ki lloi fegit donnu Arççocu de Lacon ad Sanctu Jorgi, pro Deu et pro s’anima sua. Istimonius, donnu Mariani de Quartu, preidi de billa {de billa}de Pubuççi,
  1. <k>i llu p<ene>dentiedi <et> Arççocu Porkella, preidi de Sirigariu, donnu Gunnari de Lacon su padri, donnu Gunnari de Çebera su tadaiu, et Mariani su filiu, et donnu Tro-
  1. gotori de Çebe<ra> et <Bar>isoni su filiu, et Gunnari d’Orruu et Et kertei cum donnu Johanni de Curcas, filiu de donnu Turbini de Curcas, pro Petru Baca, ki fu-
  1. d<i> serbu de Sanctu Jorgi, et arreedasillu issi in serbitiu suu, et subra su kertu campaniedisi ‘ndi megu, et dedimindi in ca<m>paniu ladus de Maria Perra, filia de Cumida
  1. Longu serbu suu, et C sollus. Istimonius preidi Mariani de Quartu, donnu Furadu Deççori de Çorrompis, donnu Turbini de Lacon, curadori de Tolostrai, Gunnari de Ca-
  1. bu<d>err<a et> Gunnari d’Orruu caliuu. Et dedilloi donna Maria de Çebera, filia de donnu Trogotori de Çebera, ad Sanctu Jorgi a Bera Orrunkina, filia de Mariani Orrun-. 
  1. <kina> (..) suu de sa billa de Kirra, ad ankilla de cadadie. Eccu beni ki lloi fegit donna Maria de Çebera ad Sanctu Jorgi a ora de morti sua, pro Deu innanti et pro s’anima
  1. <sua. Istimonius> preidi Mariani de Quartu, et donnu Petru d’Arcedi, et donnu Pisanellu su fradi, et Çerkis Braga, et Saltoro Palia. Et dedilloi donna Muscu de Serra,
  1. (…………) Barusoni Mannu ad Sanctu Jorgi, omnia cantu lloi abeda in sa billa de Sigii, plaçça terras aradorias et binias et saltus et aqua et omnia cantu si pertineda a-
  1. (…………….). < Eccu beni> ki lloi fegit donna Muscu ad Sanctu Jorgi, pro Deu innanti et pro s’anima sua. Istimonius, donnu Petru de  Sii su ienniru, et Barusoni de Ser-
  1. <ra> (……………………..) Gontini Meloni, et Petru Kerbu. Et cambieilli a Gontini Manca, filiu de Maria Manca, una parçoni sua de binia, ki aeda intru
  1. (………………………) Jorgi et deindelli intesiga de tres una de sa binia de Sanctu Jorgi de Pira Pedrosa, et pro su ki mi subereledi ipsi a mimi adiunxi indelli
  2. (……………………..)rus (………). Istmonius preidi Turbini de Onori, et preidi Arççocu de Molaria, et Bonanu de Figus, et donnu Petru d’Aceni, et Cumida de La-
  1. <con> (……………..). <Et> dedilloi donnu Mariani de Unali Orrudundu filiu de donnu Gontini de Unali Orrudundu, ad Sanctu Jorgi, sa parti sua de
  1. (…………….…….) <semi>da et de pastu et d’aqua, in cumbentu si filius suus indi kerenta cambia pro custu saltu, ki learint a iuriu cambia de su suu
  1. (……………………………………..). <Eccu> beni ki lloi fegit donnu Orrudundu a Sanctu Jorgi, pro Deu inn<anti> et pro s’anima sua. Et dedilloi donnu I(..)
  1. (………………………………….) de Lacon Isculççu ad Sanctu Jorgi sa parti sua de custu stissu saltu d’Ardilli, et de semida et de pastu et aqua, pro Deu in-
  1. <nanti et pro s’anima sua. Istimonius de cus>tas amb<a>s daduras, donnu Mariani Deççori Orlandu, donnu Barusoni Dinki, donnu Gontini d’Orruu d’A-
  1. <bis> (………………………) Turbini su fra Et sunt destimonius Brusoni de Serra Passagi et Cumida de Serra de Frailis, et Mariani Deçço-
  1. <ri> (………). <Et est fata custa car>ta anno do<mini> (…………..) idus Novembris, habendusilla judigi a manu sua sa curadoria de Campidanu
  1. <pro logusalbadori . Et ki ll’aet devertere apat anathema daba> Pater et Filiu et Sanctu Ispiritu, daba XII apostolos IIII evangelistas XVI propethas XXIIII
  1. <seniores et CCCXVIII patres sanctos et> apat sorti cum Juda in inferno inferiori. Siat et fiat. Amen, amen, amen.

 ***

1. spirito] S spiritus. <iudi>gi T<ro>otori] S Trogotri. 2. donn<u>] S donnu.   Caralis] S Calaris.
6. desti<moni>us] S destimonius.     7. Cumida Dardu] S Cumida d’Arclu.
9. Loguori] S Logu Ori.
9/10. Por/(..)sillas] S Portasillas.       11. de d<onnu>] S de donnu.      12/13. de su mon<ti d’Aqua>/friida] S de su monti [d’Aqua] friida.
13. de S<anctu Jor>gi] S de sanctu Jorgi. 14. <de Cum>ida] S de Cumida.
15. (……………)i] S ca s’atera parti.
16. (………..)ca] S preidi Gontini Zuca.        16/17. Cu/<mida> (….)] S Cumida Cucu.        17/18. ki non anti /(………………….) <f>lumin<i et>] S ki non anti ante pari faki su flumini et.
18/19. Johanni / de S(……). Et daulloi] S Johanni de Segolay. Et dedilloi.       19/20. assa / {assa}]  S assa,  Solmi espunge e segnala in apparato: assa assa, Perg” ).        20. est costas ad Ciculelis] S esti costas a Ciciuelis.      Siillu] S Sijllu.     21. est costas] S esti costas.     fegi<t>] S fegit.
22. iudigi] S judigi.        a parti] S de parti.  
22/23. Cumi/<da de> Ecca] S Cumida de Ecca.      25. <f>erit cab<izz>a a] S ferit cabizza a.       Cumida de (..)ga, Masedu Muria, Maria<ni>de Scala] S Cumida de Rega, Masedu Muria, Mariani de Scala. 
26. cun omnia] S cum omnia.           31. <de> Serra] S de Serra.       32. <et terr>a] S et terra.           33. s’anima su<a>] S s’anima sua.          34. Arççocu] S Arzzocu.          34/35. don/<na>] S donna.
35. a ora] S ad ora.          35/36. s’arkipiscoba<du>] S s’arkipiscobadu.           37. <et>] S et.
38. de billa {de billa}] S de billa, (Solmi annota in apparato :   « de billa de billa »  Perg ).         39. <k>i llu p<ene>dentiedi <et> Arççocu ] S  ki llu penedentiedi et Arççocu.
40. de Çebe<ra> et <Bar>isoni] S de çebera et Barisoni.                40/41. ki fu/d<i>] S ki fudi.
41. ca<m>paniu] capaniu;  S campaniu.            42/43. Gunnari de Ca/bu<d>err<a et> Gunnari] S Gunnari de Cabuderra et Gunnari.             43/44. Orrun/<kina> (…..) suu de sa billa] S Orrunkina serbu suu de sa billa. 
45. <sua. Istimonius>] S sua. Istimonius. 
46. (……….) Barusoni] S filia de donnu Barusoni.       46/47. a/(…………..). <Eccu beni> ki lloi..] S apusti cussa domu. Eccu beni ki lloi.         47/48. Ser/<ra> (……………………….)] S Serra Mudasclu, et Petru Meloni, et.         49. (……………………….)] S de binia de domestia de sanctu.
50. (………………)rus (………).] S una molenti, et biniissirus nos apari,  (Solmi segnala in apparato : biniissurus Perg”.)       50/51. La/<con> (………..). <Et>] S Lacun de Donnigalia alba. Et.      51. filiu de donnu Gontini] S filiu de Gontini.
52. (…………………) <semi>da] S saltu d’Ardilli et de semida.
53. (……………………………………). <Eccu>] S peguliari pro  custu saltu. Eccu.        inn<anti>] S innanti.
53/54. I(..)/(…………………………..) de Lacon] S Iliççu Dinki, filiu de donnu Iliççu de Lacon.
54/55. in/<nanti et pro s’anima sua. Istimonius de cus>tas amb<a>s daduras] S innanti et pro s’anima sua. Istimonius de custas ambas daduras.        55/56. d’A/<bis> (……………………….)] S d’Abis, Cumida d’Arcedi de Semassi, et.             56/57. Deçço/<ri> (………..). <Et est fata custa car>ta anno do<mini> (………….) idus] S Deççori Orlandu. Et est fata custa carta anno domini .MCCXV.  VII idus.
57. judigi] S iudigi.    58. <pro logusalbadori. Et ki ll’aet devertere apat anathema daba>] S pro logusalbabori. Et ki ll’aet devertere apat anathema daba.         59.<seniores et .CCCXVIII patres sanctos          et>] S seniores et CCCXVIII patres sanctos, et apat.