Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Secolo XV – XLIV

Il Re di Aragona Don Giovanni II conferma a favore di Leonardo D’Alagon tutte le concessioni, libertà e privilegi già accordati dai suoi Reali predecessori a Leonardo, Salvatore e Antonio Cubello di Arborea, marchesi di Oristano, e Conti di Goceano, e gli concede sopra quei feudi nuova ed amplissima investitura (1).

(1473. – 12 luglio).

Dai Regii Archivi di Barcellona, Registr. Sardiniae VII. ab ann. MCCCCLXVII ad ann. MCCCCLXXVIII, fol. 159.

Pateat Universis: Quod Nos Joannes, Dei gratia, Rex Aragonum, Navarrae, Siciliae, Valentiae, Majoricarum, Sardiniae, et Corsicae, Comes Barchinonae, Dux Athenarum, et Neopatriae, ac etiam Comes Rossilionis et Ceritaniae. Pro parte vestri Illustris, Magnifici, et Dilecti Consiliarii nostro Leonardi Darborea, Marchionis Oristani, et Comitis Gociani, in Regno Sardiniae praedicto, Serenitati nostrae, humiliter fuit supplicatum: quod cum per Nos, et Praedecessores nostros Reges Aragonum Illustrissimos, nonnulla privilegia, libertates, et concessiones facta, et concessa fuerunt, Leonardo, Antonio, et Salvatori Darborea, quondam, Marchionibus, et Comitibus dictorum Marchionatus, et Comitatus praedecessoribus vestri dicti Leonardi Darborea, dignaremur dicta privilegia, libertates, et concessiones, vobis, postquam in eisdem successistis Marchionatu, et Comitatu, confirmare, laudare, et approbare, et quatenus opus sit, de novo concedere, atque Nos, supplicationibus vestris benigne admissis, animadvertentes servitia memoratu digna, per vos eundem Leonardum Darborea, Marchionem, et Comitem praedictum, Serenitati nostrae, a multis citra temporibus, praestita, et impensa; praesertim in hujusmodi praeteritis Cathaloniae turbationibus, et quae praestitura, Deo favente, etiam speramus potiora; Thenore presentis, deque nostra certa sciencia, et expresse omnia, et quaevis privilegia, libertates, et concessiones, tam per Nos, quam per Serenissimos Reges Aragonum, praedecessores nostros, praedictis Marchionibus, et Comitibus, quondam indulta, facta, et concessa; quorum thenores hic haberi volumus, et habemus proinsertis, et specifice repetitis, ac si de verbo ad verbum, praesentibus totaliter insererentur; Vobis dicto Illustri Leonardo Darborea, Marchioni et Comiti praedicto, sic et quemadmodum dicti praedecessores vestri, eisdem privilegiis, et concessionibus hactenus melius usi fuerunt, laudamus, approbamus, ratificamus, et confirmamus, nostraeque huiusmodi laudationis, aprobationis, ratificationis, et confirmationis munimine roboramus. Quo circa Illustrissimo Regi Siciliae, Principi Castellae, Aragonum, et carissimo filio nosto primogenito, et post nostros foelicissimos dies indubitato haeredi, et successori nostro, sub paternae benedictionis obtentu, dicimus, Viceregi vero, Gubernatoribus, Procuratori Regio, aliisque universis, et singulis Officialibus, et subditis nostris in eodem Sardiniae Regno constitutis, ipsorumque Officialium Locatenentibus, presentibus, pariterque futuris, ad incursum nostrae indignationis, et irae, poenamque decem milla florennorum, auri a bonis secus agentis irremisibiliter exigendam, nostrisque aerariis inferendam, quatenus laudationem, approbationem, ratificationem, et confirmationem nostras hujusmodi universaque, et singula ibidem contenta, vobis dicto Illustri Marchioni, et Comiti praefato, teneant firmiter, et observent, tenerique, et observari faciant inviolabiliter, per quoscumque, et non secus agant, aut per quempiani contraventum iri sinant, quavis causa, quanto dictus Illustrissimus Rex, et Princeps nobis obedire, et servire; caeterisque prenominati, gratiam nostram caram habent, et praeappositam verentur non subire poenam. In quorum testimonium presentem fieri jussimus, nostro communi sigillo pendenti munitam. Datum in Villa Dargiles, Comitatus Rossilionis, seu prope muros illius, die XII mensis Julii, anno a Nativitate Domini millesimo quatuorcentesimo septuagesimo tertio, Regnique nostri Navarre anno XXXXVIII, aliorum  vero Regnorum nostrorum XVI.

Rex Joannes.

Signum † Ioannis, Dei Gratia, Regis Aragonum, Navarrae, Siciliae, Valentiae, Majoricarum, Sardiniae, et Corsicae, Comitis Barchinonae, Ducis Athenarum, et Neopatriae, ac etiam Comitis Rossilionis, et Ceritaniae.

Rex Joannes.

Testes sunt Venerabilis B. de Margarit, Abbas Sancti Petris de Rodes: Nobilis Rodericus de Rebolledo, Majordomus: et Johannes Castella de Perepertusa, Baronus de la Favara.

Magnifici Joannes Pages, Vicecancellarius, et Rodericus Dalcaraz Milites, praedicti Domini Regis Consiliarii.

Sig†num Mei Joannis de Coloma, Serenissimi Domini Regis praedicti, Secretarii, qui praedicta de eiusdem Domini Regis Mandato scribi feci, et clausi.

Dominus Rex mandavit mihi Ioanni Coloma, et vidit eam Generalis Thesaurarius, et pro Conservatore.

(1) Si accordava a Leonardo di Alagon a titolo di grazia ciò che gli apparteneva di dritto. Imperocchè, fin dal 5 giugno 1323 Ugone III, Giudice di Arborea, avea ottenuto questi e tutti gli altri Stati già appartenenti a quell’antico Giudicato con Diploma dell’Infante Don Alfonso, confermato poi nel 26 settembre 1323 e nel 1 maggio 1328 con altri Diplomi dei Sovrani Don Giacomo II e Don Alfonso IV di Aragona, i quali, per rimeritarlo del valido aiuto da lui prestato alle armi Aragonesi per la conquista dell’isola, riconobbero e confermarono, anzi che concedere, la sua dignità di Giudice di Arborea e la indipendenza della sua dinastia. Estinta poi questa con la morte di Mariano V figlio della famosa Eleonora, se fu soppresso per sempre il nome del Giudicato di Arborea, che suonava troppo ingrato e temuto agli stranieri conquistatori, fu però conservata e conceduta una gran parte di quegli Stati a Leonardo Cubello col titolo di marchese di Oristano e conte di Goceano, in forza dell’atto di pace del 29 marzo 1410. E sebbene, così nell’antico Giudicato di Arborea, come nel nuovo Marchesato di Oristano e Contado di Goceano, avessero succeduto costantemente le femmine in mancanza di maschi, tuttavia ciò fu stabilito espressamente con altro diploma del re di Aragona Don Alfonso V spedito nel 14 giugno 1437 a instanza di Antonio Cubello di Arborea. Laonde, siccome Don Salvatore Cubello di Arborea era morto senza figli, era evidente che il Marchesato di Oristano e Contado di Goceano, dichiarati feudi antichi de pacto et providentia con detto diploma del 1436, appartenevano di pieno dritto a Leonardo D’Alagon, figlio primogenito di Benedetta Cubello di Arborea, sorella dell’ultimo defunto marchese Don Salvatore Cubello (Ved. Cart. n.i XXI, XL, XLI, del secolo XIV, e n.i V, XXVI del secolo XV).