XXXI.
Giacopo II re di Aragona, per mezzo di un suo ambasciatore, e procuratore speciale, presta giuramento di fedeltà al Pontefice Giovanni XXII. pel regno di Sardegna e di Corsica concedutogli in feudo dalla Chiesa Romana. E il Pontefice in questa occasione gli condona per un decennio la metà dell’annuo censo di duemila marche di argento, e del servizio militare, che in forza della investitura dovea pagare e prestare alla Sede Apostolica.
(1325, 21 giugno).
Dal Lunig, Codex Italiae Diplomat., Tom. II, col. 1421 fino a 1426.
In Christi nomine, amen. Anno eiusdem a nativitate MCCCXXV. indictione VIII. pontificatus sanctissimi patris, et domini nostri domini Ioannis divina providentia papae XXII. anno nono, die XXI mensis iunii, constitutus in consistorio coram sanctissimo patre et domino nostro praedicto, ac sacro collegio reverendorum patrum, dominorum S. R. E. cardinalium, praesentibus nobilibus, clericis camerae, notariis et testibus infrascriptis, nobilis miles dominus Bernardus de Boxados, domini Iacobi, Dei gratia Aragonum, Valentiae, Sardiniae, Corsicae Regis illustris, Comitisque Barchinonensis, ac S. R. E. vexillarii, ammirati, et capitanei generalis, procurator et nuntius per ipsum dominum regem ad admittenda, acceptanda, recognoscenda, et facienda quae inferius describentur, ad ipsum dominum nostrum Papam specialiter destinatus, quasdam ipsius domini Regis patentes literas, suo magno pendenti sigillo sigillatas, humiliter praesentavit et exhibuit dicto domino nostro Papae, quarum tenor inferius inseretur, per quas idem miles de sua dicebat procuratione constare.
Quibus quidem procurationis literis coram se, et dicto collegio, nobis notario ac dicto milite praesentibus, primo publice lectis, idem dominus noster Papa quasdam alias literas eiusdem domini Regis aurea sua bulla bullatas, in quibus idem Rex fatetur et recognoscit expresse Sardiniae et Corsicae regnum a domino Summo Pontifice, et Romana Ecclesia recepisse in feudum sub conditionibus, conventionibus, modis et forma, atque tenore, qui in papali rescripto continetur, facto super donatione et concessione ipsius Sardiniae et Corsicae regni per felicis recordationis dominum Bonifacium Papam VIII sub certis modo et formis in ipsis literis regiis comprehensis, quarum secunda linea incipiebat: – Sanctitati vestrae, tenore praesentium patefiat etc. penultima finiebat: Bona nobis competentia, et competitura in eo humani etc.; nec non et copiam alterius literae, quam ipse dominus noster Papa eidem Regi olim sub bulla sua transmiserat, ut asseruit, pro eo, quod ipsa contingebant negotia, ad quae dictus procurator et nuntius destinatus extiterat immediate, mihi fecit legi, cuius tenor sequitur in hunc modum etc. Datum Avinione XII. kal. decembris, Pontificatus nostri anno IX.
Item aliae pubblicae tabellae, quibus Iacobus Rex Bernardum a Boxados, procuratorem, regio instruxit mandato, ut se obstringeret, remissionem illam futuram irritam, si reliquum censum Pontificio fisco non inferri contingeret: tum caveret eam rem Pontificiis iuribus fraudi non fore, nec leges a Bonifacio in conferenda iure beneficiario Sardinia abrogatum labefactatumque iri. Datum Valentiae VIII id. martii anno Domini MCCCXXIV. Subdunt publicae tabulae.
Quibus lectis, idem dominus noster summus Pontifex sententiam dictarum literarum praefatarum domini Bonifacii VIII. super donatione Sardiniae et Corsicae regni confectarum, summatim eidem militi exposuit in vulgari: et interrogavit eundem, si vellet admittere, acceptare, facere, et adimplere omnia et singula, ad quae se suum procuratorem extendebat, ita quod per praemissa, pactis, conditionibus et obligationibus praedictis inter eandem Romanam Ecclesiam et ipsum Regem Arragonum factis et stabilitis non derogaretur in aliquo; quin potius in suo robore et efficacia permanerent. Qui quidem miles respondit, quod volebat, in quantum ad hoc se lectum suum procuratorium mandatum extendebat. Tunc dominus noster praefatus, juxta formam oblationis eidem domino Petro infanti per ipsum dominum nostrum dudum, et postmodum praefato Regi Arragonum per suas literas factae, prout in tenore ipsarum literarum superius lecto plenius continetur, sub modis, conditionibus et forma praedictis, de fratrum suorum consilio medietatem duorum millium marcharum argenti sterlingorum census annui, et militaris servitii praedictorum usque ad X. annos proxime venturos, praefato Regi Arragonum, suisque haeredibus in dictarum expensarum suffragium de mera liberalitate et gratia speciali remisit: adjecto tamen per eundem dominum nostrum, quod si ipse Rex Arragonum, vel haeredes sui in solutione residuarum mille marcharum census annui praefati, in dicto termino festi beatorum Petri et Pauli Apostolorum facienda, quocumque anno dicti decennii forte cessarent, remissio hujusmodi de illis mille marchis pro censu ipso, quam faciebat tam pro illo anno, quo cessatum esset a solutione praedicta, quam pro toto residuo temporis dictorum decem annorum haberetur penitus pro non facta; quodque per praemissa pactis, conditionibus et obligationibus praedictis inter eandem Romanam Ecclesiam, et ante dictum Regem factis et stabilitis non derogaretur in aliquo; quin potius in suo robore et efficacia permanerent.
Ac consequenter praefatus miles, humiliter genuflectens, nomine dicti Regis Arragonum domini sui, dictam gratiam per dictum dominum nostrum Summum Pontificem et Romanam Ecclesiam, praefato domino suo, et heredibus eius factam, admisit, recepit, et acceptavit, et eidem expresse consensit, et nomine quo supra recognovit praefatum Regem Arragonum dominum suum, eiusque heredes, eidem domino nostro, suisque successoribus Romanis Pontificibus canonice intrantibus, ac Romanae Ecclesiae ad totum censum duorum millium marcharum argenti sterlingorum annis singulis, et ad militare servitium supradicta pro Sardiniae et Corsicae regno teneri, quod idem Rex tenet, et heredes sui tenere debent in feudum ab eis, sub modis, formis, et conditionibus contentis in literis supradicta donatione confectis. Et voluit, et consensit expresse procurator praefatus nomine, quo supra, quod si Rex dominus suus, vel haeredes sui in solutione residuarum mille marcharum census annui praefati, in dicto termino festi beatorum Petri et Pauli Apostolorum facienda, quocumque anno dicti decennii forte cessarent, remissio huiusmodi de mille marchis pro censu ipso, Regi Arragonum, ejusque heredibus facta, tam pro illo anno, quo cessatum esset a solutione praedicta, quam pro toto residuo temporis dictorum decem annorum haberetur penitus pro non facta: quodque per praemissa pactis, conditionibus, et obligationibus praedictis inter eandem Romanam Ecclesiam et antedictum Regem factis et stabilitis non derogeretur in aliquo; quin potius in suo robore et efficacia permanerent. De quibus omnibus, et singulis tam per dominum nostrum ex mera liberalitate eidem Regi de gratia speciali remissis et adjectis, quam per eundem militem nomine procuratorio Regis ipsius admissis, acceptatis, recognitis, quibus expresse consensit, mandavit nobis notariis infrascriptis idem dominus noster summus Pontifex, quod inde faceremus unum, vel duo publica instrumenta, quae idem miles fieri voluit, et concessit.
Cumque praefatus miles pro ampliori gratia, eidem domino suo Regi Arragonum facienda, domino nostro humiliter supplicaret, idem dominus noster summus Pontifex de fratrum suorum consilio gratiam praedictam, eidem domino Regi factam, sub modo ampliavit, et forma inferius comprehensa: videlicet, quod si ipse Rex Arragonum, vel haeredes sui in solutione residuarum dictarum mille marcharum annui census praefati, in dicto festo beatorum Petri et Pauli apostolorum facienda, quocumque anno dicti decennii forte cessarent, remissio huiusmodi de mille marchis pro censu ipso, et medietate servitii militaris praedicti pro illo anno solummodo, quo cessatum esset a solutione praedicta, haberetur penitus pro non facta, caeteris omnibus suprapositis in sua liberalitate et gratia, et adjectionibus antedictis, ut supra plenius continetur, in omnibus, et per omnia in suo robore duraturis: et de hoc etiam voluit dictus dominus noster, quod faceremus publicum, seu publica instrumenta. Quam quidem ampliationem gratiae, et omnia contenta in ipsa, sub forma superius expressa, dictus miles nomine dicti Regis reverenter, et humiliter acceptavit, et eidem expresse consensit. Acta fuerunt haec Avinione in episcopali palatio, ubi praedictus dominus noster Papa cum sua curia residebat, anno, indictione, die et pontificatu praedictis, praesentibus venerabilibus in Christo patribus, et dominis Gusberto archiepiscopo Avelatensi, camerario; Ademario episcopo Massiliensi, thesaurario eiusdem domini nostri Papae, et domino Petro de Abbatia canonico Valentino, ad praemissa vocatis testibus et rogatis.