XL.

Alfonso re di Aragona rinnova, e conferma, con varie ampliazioni, a favore di Ugone III giudice di Arborea la concessione, e la investitura di detto giudicato, e delle città, ville, curatorie, terre, ed altri luoghi da lui posseduti in Sardegna, che gli avea già data nel 1323, ed era stata confermata dal re Don Giacomo II. E Pietro, figlio primogenito di Ugone, e Guidone arcivescovo Arborense, suoi inviati e procuratori, accettano a di lui nome la nuova concessione, ed investitura, e prestano per lui al detto re Don Alfonso l’omaggio ligio, e il giuramento di fedeltà.

(1328, 1 maggio).

Dal Reg. Archiv. di Barcellona, Registr. Itinerum XVII. ab ann. MCCCXXVI ad MCCCXXVIII. fol. LXXX.

In Christi nomine. Noverint universi, quod nos Alphonsus Dei gratia rex Aragonum, Valentiae, Sardiniae, et Corsicae, Comes Barchinonae. Considerantes nos pridem antequam ad regiae dignitatis apicem fuissemus assumpti, ex potestate, per serenissimum principem dominum Iacobum, faelicis memoriae, regem Aragonum, genitorem nostrum, nobis inde specialiter attributa, cum carta ipsius domini regis, suae Majestatis sigillo appenditio roborata, datum in castris apud portum Fangosum, duodecimo kalendas iunii, anno Domini MCCCXXIII. prout in ea seriosius, et clarius continetur, fecisse vobis egregio viro Hugoni, vicecomiti de Basso, Iudici Arboreae, tanquam benemerito, donationem, et concessiones subscriptas, cum privilegio, seu instrumento publico, nostro sigillo pendenti munito, cuius series sic se habet. In Christi nomine. Notum sit cunctis, quod Nos Infans Alphonsus, illustrissimi Domini Regis Aragonum primogenitus, eiusque generalis procurator, ac Comes Urgelli, ex potestate nobis in hac parte attributa, per excellentissimum Dominum Regem genitorem nostrum praedictum, cum carta sua, eius Majestatis sigillo appenditio sigillata, tenoris, qui sequitur. Noverint universi huius scripti seriem inspecturi etc. (1). Quam donationem, et concessionem postmodum dictus Dominus genitor noster laudavit, approbavit, ratificavit, et confirmavit, prout in privilegio ipsius Domini Regis, bulla plumbea pendenti munito, datum Barchinonae, duodecimo kalendas octobris, anno Domini MCCCXIII. et clauso per Bernardum de Aversone, dicti Domini Regis notarium, latius et seriosius continetur. Et nunc pro parte vestri iam dicti Iudicis, fuerit nobis humiliter supplicatum, ut praedictas donationem, concessionem, et confirmationem confirmare, et civitates, castra, et loca in praedicta donatione comprehensas, quae supra specificata, seu declarata non sunt, specificare, nominatim declarare, de benignitate regia dignaremur. Ea propter servitiis per vos dictum egregium virum Hugonem, Vicecomitem de Basso, Iudicem Arboreae, nobis impensis debita meditatione pensatis, supplicationi vestrae favorabiliter annuentes, tenore praesentis cartae nostrae, donationem, et concessionem, ac investituram, et confirmationem premissas, et omnia, et singula in cartis praedictis contenta, per nos, et nostros, laudamus, approbamus, ratificamus, et ex certa scientia confirmamus, prout melius, et plenius, ac clarius continetur in eis, vobisque etiam praemissa de novo concedimus, cum mero, et mixto imperio, gladii potestate, et alia quacumque jurisdictione alta et bassia.

Declarantes, quod civitates, castra, et loca subscripta, in donatione, et concessione, ac confirmatione praedictis, et in praesenti confirmatione, et nova concessione includuntur, videlicet infra iudicatum Arboreae, civitates Aristanni, et de Terralva, et de Sancta Iusta, et de Ales, nec non castrum Montis Regalis, et castrum Marmillae, nec minus villas, curatorias, terras, tenimenta, et pertinentias civitatum, et castrorum praedictorum, et totius iudicatus iam dicti. Item: Ultra iudicatum praedictum – castrum, et terram Bose cum curatoriis Planargiae; Et item, castrum montis de Verro. Item, castrum Gociani, et castrum Monastica, cum districtibus, et pertinentiis omnibus eorundem. Volentesque, statuentes, et de novo concedentes, quod vos memoratus Iudex, et vestri haeredes, et successores in faeudo jam dicto, habeatis, teneatis, possideatis, et expletetis perpetuo, totum iudicatum praedictum Arboreae, cum praenominatis eius civitatibus, et castris, ac villis, et locis, nec non caetera omnia castra superius nominata, cum curatoriis, territoriis, tenimentis, ac pertinentiis eorundem, sub modis, forma, conditionibus, et retentionibus, in donatione et confirmatione praedictis positis, et adjectis, prout in cartis praedictis conditiones, et retentiones praedictae clarius continentur, et cum mero, et mixto imperio, et gladii potestate, et omnimoda jurisdictione alta et bassa. Et nichilominus reverendum in Christo patrem fratrem Guidonem Thironensis et Arborensis archyepiscopum, et nobilem virum Petrum, primogenitum, vestros procuratores ad hec, et alia specialiter constitutos, ut nobis per instrumentum publicum legitime constitit, coram nobis praesentes, et nomine vestro, et haeredum, ac successorum vestrorum recipientes, investimus praesentialiter de omnibus supradictis, a nobis, et haeredibus, ac successoribus vestris, perpetuo, et irrevocabiliter, ut praemittitur, tenendis in faedum, tradendo eis manualiter ensem nostrum, in signum investiturae praedictae. Ad haec nos frater Guido, miseratione divina, Tiresis et Arborensis archyepiscopus, et Petrus dicti domini Iudicis primogenitus, procuratores praedicti, confirmationem, declarationem, et expressionem ac novam concessionem, et donationem, nec investituram, de faeudo jam dicto, ut praedicitur factas, cum gratiarum actionibus, et debita reverentia admitentes, sub forma, conditionibus, et retentionibus supradictis, nomine, et vice dicti domini Iudicis, et ex potestate in eodem procuratorio nobis de hoc specialiter attributa, facimus pro dicto  domino Iudice, et haeredibus, ac successoribus suis predictis vobis dicto domino Regi recipienti, pro vobis, et haeredibus, ac successoribus vestris homagium ligium, ore et manibus commendatum, ac praestamus fidelitatis sacramentum, secundum formam in supra inserta carta positam, et contenta, sacrosanctis Evangeliis, ut moris est, corporaliter per nos tactis.

Mandamus igitur per praesentem nos Rex praedictus gubernatori regni Sardiniae, caeterisque officialibus nostris regni ipsius, praesentibus et futuris, quod laudationem, approbationem, ratificationem, et confirmationem, et novam concessionem, et declarationem nostras hujusmodi tenenat firmiter, et observent, et faciant inviolabiliter observari, et non contraveniant, nec aliquem contravenire faciant modo aliquo, vel permittant. Ad majoris autem omnium praemissorum roboris firmitatem, et utriusque partis perpetuam securitatem fieri jussimus duo consimilia privilegia, bulla nostra aurea communita, quorum unum remaneat in archivio nostro, et alterum sit penes vos Iudicem memoratum. Datum Cesaraugustae, kalendis madii, anno Domini MCCCXXVIII. Signum † Alphonsi, Dei gratia, Regis Aragonum, Siciliae, citra, et ultra Pharum, Valentiae, Majoricarum, Sardiniae, et Corsicae, Comitisque Barchinonae, Ducis Athaenarum, et Neopatriae, ac etiam Comitis Rossilionis, et Caeritaniae. Testes sunt, qui praesentes fuerunt, reverendus Ioannes, Tholesansis Archyepiscopus, frater Petrus de Thons, ordinis Militiae Calatravae, Iacobus Dominus de Exerica, Eximinus Cornelii, Ioannes Eximini de Urrea. Fuit clausum per Bonanatum de Petra, Domini Regis praedicti notarium.

NOTE

(1) Tralasciamo di riportare il diploma, che qui è inserto, poiché lo riportammo più sopra assieme all’altro dell’Infante D. Alfonso. Entrambi hanno la data dell’anno 1323. Quello del re D. Giacomo II. è del 21 maggio, e l’altro del suddetto Infante suo figlio (che ora conferma come re le anteriori concessioni)  è del 5 luglio.