Il re di Aragona ordina al Governatore di Sardegna di esaminare in via spedita e sommaria la questione insorta tra il comune di Pisa, e ser Duodo borghese e notaio di Villa di Chiesa (attuale Iglesias), il quale per certa somma di denaio, di cui asseriva essere creditore, si era messo in possesso della villa e tenuta di Palus già conceduta in feudo allo stesso comune dal re D. Giacomo II, e dall’infante D. Alfonso; e laddove gli risultasse non sussistere il credito, facesse restituire la villa e la tenuta medesima al feudatario.

(1353, 14 febbraio).

Dall’Archivio delle Riformagioni di Firenze, classe e distinzione sudd.

Petrus Dei gratia Rex Aragone Valentie Maioricarum Sardinee et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanee dilecto nostro Gubernatori ynsule Sardinee presenti et futuro salutem et dilectionem. Meminimus vobis dudum scripsisse per binas nostras licteras in hunc modum. Petrus Dei gratia Rex Aragone etc. dilecto  nostro regenti officium gubernactionis ynsule Sardinee presenti et futuro salutem et dilectionem. Nuper vobis scripsisse seu subscripta mandata direxisse recolimus in hiis verbis. Petrus Dei gratia Rex Aragone etc. dilecto nostro regenti officium gubernactionis ynsule Sardinee presenti et futuro salutem et dilectionem. In nostra constitutus presentia nobilis Iacobus de Herisiis ambaxiator comunis Pisarum proposuit querelose quod quamquam iuxta pacta et conventiones pacis post acquisitionem eiusdem insule inite inter dominum regem Iacobum avum et Alfonsum genitorem nostri tunc infantem memorie recolende ex una parte et ipsum comune ex altera vila vocata Palus de Vinea fuisset eidem comuni una cum aliis diversis villis per dictos dominos reges progenitores nostros in feudum concessa, tamen ut percepimus officiales nostri prefate ynsule qui pro tempore fuerint dictis pactionibus non attentis nulloque iuris ordine observato et ipso comuni non citato dederunt ser Duodo notario Burgensi Ville Ecclesie possessionem et tenutam ville predicte pro certa pecunie quantitate quam ipse asserebat se a dicto comuni debere recipere et habere; qua ractione ipse ser Duodus habuit et tenuit et usufructavit a longo tempore citra et de presenti tenet et usufructat dictam villam contra formam conventionum pactionum et concessionis premissarum ac in prelibati comunis preiudicium evidens et iacturam: sane cum intentionis nostre existat conventiones et pactiones iam dictas inconcusse servari; ideo ad ipsius ambaxiatoris supplicactionis instantiam vobis dicimus et mandamus quatenus vocatis illis quorum interest si repereritis dictam villam sive tenutam antefacto comuni fuisse concessam et de eius consensu dicto ser Duodo non fuisse donatam, faciatis eidem comuni fieri restituctionem debitam ville sive tenute prefacte cum fructibus inde perceptis procedendo super hiis breviter summarie et de plano sine strepitu iudicii et figura ac etiam prout de iure et ractione existit faciendum. Datum Barchinone idus decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo septimo. Nunc autem ante nostre magestatis presentiam constituti nobilis et dilectus consiliarius noster Iohannes de Hericiis decretorum doctor et Francischus Merolla ambaxiatores honorabilis comunis pisarum ad nos ex subscriptis causis et aliis destinati humili supplicatione mostraverunt quod licet vobis preinsertum mandatum nostrum fuerit presentatum fueritisque cum instantia requisiti ut illud exequeremini cum effectu, vos tamen hoc facere contemptibiliter distulistis pariter et differtis de quo si ita sit non modicum admirantes vobis sub incursu ire et indignactionis nostre precipimus et mandamus quatenus si est ita ut in narratione preinserte lictere continetur restituctionem dicte ville in casu preinserto fieri faciatis comuni iamdicto et alia compleatis que in preinserta litera continetur iuxta ipsius seriem pleniorem habendo vos taliter in premissis quod supplicantes iamdicti propterea de vobis materiam conquerendi non assumant. Datum Valentie kalendas decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo nono. Sane cum nunc per nobiles et dilectos nostros Iohannem de Herisiis consiliarium nostrum predictum et Iohannem Buzaccharini militem nuntios sive ambaxiatores per dictum comune pro hiis factis et aliis negotiis ad nostram presentiam noviter destinatos coram nobis expositum fuit conquerendo quod licet vobis mandata preinserta fuerint presentata illa improvide spernendo quamquam fueritis pluries instantissime requisiti ut ipsa exequeremini id facere minime curavistis; ex quibus admiractionis causam merito assumpsimus vehementem. Quodcirca ad ipsorum nuntiorum supplicactionem humilem nobis factam, vobis iterato dicimus et districte precipiendo mandamus sub pena nostre gratie et mercedis quatenus mandata nostra preinserta compleatis et exequamini omnibus dilactionibus et exceptionibus frivolis postpositis et semotis prout in ipsis licteris est vobis traditum in mandatis nec contra in eis contenta veniatis vel venire aliqualiter permictatis cum nobis plurimum displiceret sic in hiis vos habere curando quod amodo pro parte dicti comunis non videamus aliquem ractione premissorum contra iustitiam conquerentem nec propterea nos vobis opporteat scribere iterato alias scire vos volumus quod contra vos pro inobedientia atque culpa si in ea fueritis rigide procederemus. Datum Valentie decima quarta die februarii, Anno a nactivitate Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo tertio; – Ex auctoritate regia. –