Pietro IV re di Aragona rinnova al Governatore, ed agli altri uffiziali Regii in Sardegna gli ordini che avea già dato nel 1347 e 1349, affinchè si cessasse dall’abuso di esigere dai Pisani l’uno per cento su tutte le merci ch’estraevano, e che importavano nel castello di Cagliari, e si osservasse invece l’antica consuetudine, per cui gli stessi Pisani erano esenti da ogni dazio nell’introdurre e nell’esportare le loro mercanzie, ed altri generi di qualunque specie da detto castello.

(1353, 14 febbraio).

Dall’I. R. Archivio delle Riformagioni di Firenze, Distinz. III, Tom. XXIII. Num. 31.

Petrus Dei gratia Rex Aragonae Valentie, Maioricarum Sardinee et Corsice Comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanee dilecto et fidelibus Gubernatori regni Sardinee et aliis universis et singulis officialibus nostris regni ipsius ad quos presentes pervenerint vel eorum loca tenentibus salutem et dilectionem. Meminimus vobis dudum scripsisse per nostras licteras in hunc modum. Petrus Dei gratia Rex Aragonae etc., dilecto et fidelibus Gubernatori regni Sardinee et aliis universis et singulis offitialibus nostris regni Sardinee ad quos presentes pervenerint vel eorum loca tenentibus salutem etc. Nobis ex humili supplicatione est remostratum per nobilem et dilectum consiliarium nostrum Iohannem de Hericiis decretorum doctorem et Franciscum Merolla cives et ambaxiatores ad nostre magestatis presentiam destinatos per venerabile comune pisarum; quod mercatores pisani degentes et commertia conversationes habentes mercactiones exercentes in castello nostro Callari coguntur et coacti fuerunt a non modico tempore citra per gubernatores et officiales Regios nostros ibidem existentes solvere et solvunt ipsis officialibus Regiis ultra modum debitum et consuetum et consuetudinem diutius observatam pro gabella sive dirictu omnium mercantionum et rerum quas immiserunt et immictunt in castro Callari vel inde extrahunt vel extraxerunt temporibus retrolapsis ad rationem videlicet unius pro centenario valentie dictarum mercantiarum et rerum quod cedere dignoscitur in grave dampnum predictorum mercatorum pisanorum, unde cum predicta fieri dicantur et facta fuisse contra omne debitum rationis et consuetudinem diuctius observatam et dictum comune pisarum et pisani tractaverint tractent et tractare intendant subditos nostros fideles ubique benigne et eis suas antiquas consuetudines in similibus observare. Ideo nobis per predictos ambaxiatores fuit humiliter supplicatum quod in predictis dignaremur debite et secundum iustitiam providere. Quorum audita supplicactione velut iusta condescendentes eidem vobis et cuilibet vestrum dicimus et mandamus expresse quatenus dictos mercatores res et bona eorum non molestetis contra usum antiquum, aliquo non gravetis, nec in predictis novitates aliquas faciatis aut fieri permictatis quin imo si aliqua iniuste et contra antiquam consuetudinem capta vel recepta fuerint indebite illa restitui prout iustitia exigit faciatis et cum effectu super predictis exhibeatis eis expeditum iustitie complementun, taliter quod de vobis conquerendi materiam non assumant. Datum Valentie kalendis decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo nono. Nunc autem in nostre magestatis presentia constituti nobiles et dilecti Iohannes de Hericiis legum doctor consiliarius noster predictus et Iohannes Buzaccharini miles nuntii pro honorabile comune pisarum pro hiis et aliis ad nostram magestatem regiam destinati exposuerunt graviter conquerendo quod licet vobis vel vestrum aliquibus litera preinserta fuerit presentata, fueritisque cum instantia requisiti, ut contenta in preinserta lictera observaretis ac etiam compleretis vos tamen vel vestrum aliqui in nostri mandati contemptum id facere distulistis et etiam nunc differtis, de quo si est ita non modicum cogimur admirari. Quare ad ipsorum ambaxiatorum supplicationem humilem nobis factam vobis et vestrum singulis sub pena nostre gratie et mercedis dicimus et mandamus quatenus contenta in preinserta lictera exequamini et compleatis iuxta sui originalis seriem pleniorem nec dictos mercatorem res aut bona eorumdem molestetis contra usum antiquum et hactenus usitatum in premissis novitates aliquas minime faciendo aut fieri permictendo eisque si qua capta iniuste vel recepta fuerint restitui faciendo prout iuris ratio suadebit et alias super predictis faciendo eisdem iustitiam breviter ac etiam expeditam sic quod de vobis non habeant iustam materiam conquerendi, alias vos scire volumus pro costanti quod pro culpa si quam habueritis in premissis vos in personis et bonis graviter puniremus. Datum Valentie decima quarta die februarii, anno a nactivitate Domini millesimo, trecentesimo quinquagesimo tertio. – Ex auctoritate regia.