Il Re di Aragona D. Pietro IV scrive al Governatore, ed agli altri uffiziali Regii di Sardegna, ingiungendo ai medesimi, che, a tenore dei patti convenuti tra i sovrani suoi predecessori e il comune di Pisa, non frappongano impedimenti al libero esercizio della mercatura per parte dei Pisani nelle ville, e luoghi, ch’essi possedevano nell’isola, rinnovando in tal rispetto gli ordini già dati sullo stess’oggetto nel 1347 e 1349.
(1353, 14 febbraio)
Dall’I. R. Archivio delle Riformagioni di Firenze, classe e distinzione suddetta, Docum. num. 31.
Petrus Dei gratia Rex Aragone, Valentie, Maioricarum, Sardinee et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanee. Dilectis et fidelibus suis Gubernatori Sardinee ceterisque officialibus nostris presentibus et qui pro tempore fuerint vel eorum loca tenentibus ad quos presentes pervenerint salutem et dilectionem. Memininus vobis dudum scripsisse per binas nostras licteras in hunc modum. Petrus Dei gratia Rex Aragone dilectis et fidelibus regenti officium Gubernactionis Sardinee ceterisque officialibus nostris presentibus et qui pro tempore fuerint vel eorum loca tenentibus ad quos presentes pervenerint salutem etc. Exponente nobis nobili Iacobo de Hericiis. Nuper vobis scripsisse seu subscripta mandata direxisse recolimus in hiis verbis. Petrus Dei gratia Rex Aragone etc. dilectis fidelibus regentibus officium Gubernactionis Sardinee ceterisque officialibus presentibus et qui pro tempore fuerint vel eorum loca tenentibus ad quos presentes pervenerint salutem etc. Exponente nobis nobili Iacobo de Hericiis ambaxiatore comunis Pisarum percepimus quod quamquam iuxta pacta et conventiones olim initas inter illustres progenitores nostros Reges Aragone bone memorie ex parte una et dictum comune ex altera, pisani et quicumque alii possint in villis et locis que ipsum comune habet in ynsula prefata eorum res et merces emere, vendere et mercari, vos tamen ut fertur prohibitis eisdem contra pactiones et conventiones predictas, ne in dictis villis seu locis audeant vendere mercari et hemere ac apothecas rerum et mercium retinere, dictum comune super hoc plurimum adgravando. Cum autem nostre intentionis non sit pacta seu conventiones ipsas eidem comuni in aliquo infringere sed eas penitus observare ea propter ad ipsius ambaxiatoris humilis supplicationis instantiam, vobis et unicuique vestrum dicimus et districte mandamus quatenus premissorum occasione jam dictum comune, contra conventiones et pactiones premissas vel alias indebite minime agravetis nec agravari ullatenus permictatis; et si ipsum in aliquo agravastis illud ad statum debitum reducatis, absque aliqua tarditate. Datum Barchinone idus decembris. Anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo septimo. Nunc autem ante nostre magestatis presentiam constituti nobilis et dilectus consiliarius noster Iohannes de Hericiis decretorum doctor et Francischus Merolla, ambaxiatores honorabilis comunis pisarum, ad nos ex subscriptis causis et aliis destinati humili supplicatione mostraverunt, quod licet vobis vel aliquibus ex vobis preinserta mandata nostra fuerint presentata fueritisque cum instantia requisiti ut ea exequeremini cum effectu vos tamen aut aliquis vestrum hoc facere contemptibiliter distulistis pariter et differtis de quo si ita sit non modicum admirantes vobis et vestrum singulis sub incursu ire et indignationis nostre precipimus et mandamus quatenus omnia et singula in preinserta nostra lictera contenta iuxta sue originalis seriem pleniorem exequamini et effectualiter impleatis et contra venire in aliquo non temptetis vel per alios permictatis quomodolibet attemptari, habendo vos taliter super eis quod dictum comune aut districtuales ipsius, ex hac causa de vobis iuste conquerendi materiam non assumant, alioquin pro culpa si quam commictetis in premissis vos in personis et bonis acriter puniremus. Datum Valentie kalendas decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo nono. Sane cum nunc per nobiles et dilectos Iohannem de Hericiis consiliarium nostrum predictum et Iohannem Buzaccarini militem nuntios sive ambaxiatores per dictum comune pro hiis et aliis factis et negotiis ad nostram presentiam noviter destinatos coram nobis expositum fuerit conquerendo quod vos vel vestrum aliqui mandata nostra superinserta improvide spernendo quamquam fueritis pluries et instantissime requisiti ut ipsa exequeremini et ad effectum debitum duceretis id in nostri dedecus et contemptum facere minime curavistis, ex quibus admiractionis causam si est ita assumpsimus vehementem. Quo circa ad ipsorum nuntiorum supplicationem propterea nobis factam vobis et vestrum cuilibet iterato dicimus et districte precipiendo mandamus sub pena nostre gratie et mercedis quatenus si iram et indignationem nostram cupitis evitare mandata nostra preinserta per omnia compleatis et effectui perducatis omnibus dilactionibus et exceptionibus frivolis pospositis et semotis prout in dictis literis est vobis traditum in mandatis nec contra in eisdem expressata venire aut aliquid facere presumatis vel permictatis a quocumque aliquid premissis contrarium attemptari, cum nobis plurimum displiceret, sic in hiis vos habere curando quod amodo pro parte dicti comunis vel districtualium suorum non videamus aliquem ratione premissorum in nostri presentia contra iustitiam conquerentem nec propterea vobis nos oporteat scribere iterato; alias scire vos volumus pro constanti, quod contra vos et bona vestra et cuiuslibet vestrum sic fortiter et acriter tamquam mandatorum nostrorum transgressores procedemus, quod vobis cedet ad penam et ceteris ad exemplum vosque merito penitebit quia circa predicta exequenda cum ea qua decet diligentia non vacastis. Datum Valentie decima quarta die februarii. Anno a nactivitate Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo tertio. Ex auctoritate regia.