Pietro II giudice di Arborea, Ubaldo Visconti giudice di Gallura e di Torres, e la Compagnia nuova della Gamurra formata in Cagliari, intervengono per mezzo dei rispettivi loro procuratori Dato di Ugolino di Strambo, Gerardo e Guido di Ranieri Boccio, Sigerio Schiacciati, Galgano Visconti, e Lamberto Paganelli, all’atto di pace fra il conte Ranieri di Bolgheri, suoi figli, e nipoti, il conte Guelfo di Donoratico, e gli altri della famiglia Gherardesca, la repubblica di Pisa, e molti signori del contado, e varie repubbliche, e comunità della Toscana.

(1237 [1238, stil. pis.], 7 novembre).

Dal Maccioni, Difes. dei Conti di Donoratico. Tom. II pag. 57 e seg.

In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, amen. Ad futuri temporis memoriam ex subnotatis appareat manifestum. Qualiter Datus notarius quond. Ugolini de Strambo Procurator constitutus a domino comite Raynerio domino Bulgaro pro se, et filiis, et nepotibus suis, et pro comitibus Guelfo de Donoratico, et pro omnibus, et singulis hominibus, et personis de domo Gherardesca, et pro illustris. viro domino Petro Iud. Arboreae, et pro nobilibus viris Ugolino Vic. quond. Gottifredi, et Gottifredo eius nepotes, et Guglielmo Vic. quondam Gisberti Vic., et pro omnibus eorum fidelibus, et amicis partem eorum faventibus, et pro Francisco de Fabro, et pro omnibus et singulis fidelibus, et amicis eorum, et Gerardus, et Guido Germani quond. Raynerii Bocci pro se ipsis, et omnibus, et singulis hominibus, et personis de domo Gualandigorum, et etiam pro omnibus, et singulis eorum amicis, et fidelibus, et consanguineis eorum partem tenentibus et Gerardus Guinithelli pro se, et pro Rancucino Benocti, et Bartholomeo eius filio, et pro aliis suis filiis, et Ferrante quondam Benoctis, et pro omnibus et singulis hominibus, et personis de domo Sexmundi ex utraque parte civit., et pro omnibus amicis, et fidelibus suis dictam partem suam tenentibus, et pro se ipsis, et pro Hermanno de Porcari, et eius fidelibus, et amicis eorum dictam partem tenentibus, et pro omnibus, et singulis hominibus, et personis domus Lanfrancorum, et pro eorum amicis, et fidelibus eorum partem tenentibus, et pro Lambertuccio Cosimo, et cum omnibus sue domus, st pro aliis omnibus cohadiutoribus, et confederatis eorum, videlicet pro Capitaneis Compagnie nove, que facta fuit in Kallari dicte de Gamurra, et pro omnibus et singulis hominibus, et personis eadem Compagnie (1) et nominatim pro Opithinio de Ripafracta, et Ugolino, et Raynerio de Saxeita, et pro eorum filiis, et pro nobili viro Saraceno Albith. Cald. Capitan. Compagnie Concordie Pisane civitatis capitaneo nomine, et pro ipsis compagniis vid. pro compagniis de Spada, et de Rosta, et de Orbellis, et compagnie Ponte Maris, et compagnie de Ponte nuovo, et pro compagniis de Rosa, et de Lancia, et de Leone Imperiali, et de Cervo, et de Viola, et de Tabula Ritonda, et de Sanguineis, et Bingottis, et de Luna, et de Gilio, et de Aquila, et de Branca, et de Spiedis, et de Ciabrera, et de Cruce Sancti Sebastiani et de Cruce Sancte Crestine, et Cruce de Vite, et de Sancto Paulo, et pro omnibus, et singulis hominibus, et personis suprascriptarum compagniarum, etc… et pro nobilibus viris Guglielmo marchione quondam Andree et Bartholomeo de Massa, et Currado marchione dicto de Palea, et pro eorum fidelibus, et amicis predictam partem eorum tenentibus, et pro comuni, et omnibus, et singulis comunis de Massa, etc… et Sigherius quondam Ugolini Schiacciati, et Galganus quondam Hedithi Vic. et Lambertus quondam Paganelli capitaneus sicut dicebat, ut confitebantur Vicecomitum maiorum, et eorum partis capitaneo nomine pro dictis Vicecom., et pro omnibus, et singulis hominibus, et personis partem Vicec. tenentibus, et faventibus, et pro tota eorum parte, et etiam pro Monaco Vicecom. absent., et pro Galgano quondam Ugolini, et Uguccionello, et Alberto quondam sig. Pancaldi, Ugolino, et Gisberto eius fratre, et Bernardo Iudeo, et Gottifredo eius filio, et Fraepane quondam Giotti, et Goctifredo filio Guilielmi, et Hubaldo, et Lamberto, et Helditio quondam Alberti Piscie et Fraepane quondam Heldithi, et Gottifredo quondam Ildebrandini Guintavallis, et fratre eius, et Ildebrandino Casampisa, et eius filio, et Raynerio quondam Gherardi Fulcen., et Prosavalle quondam Albithelli Vic, et pro illustriss. viro domino Ubaldo Vic. Iud. Gall. et Turr., et pro omnibus aliis, et singulis de domo Vicecomitum, et pro omnibus et singulis coadiutoribus, et fautoribus, et consanguineis, et fidelibus, et amicis predictorum Vic., et cuiuscumque eorum, et pro omnibus, et singulis dicte partis fautoribus, et adiutoribus dicte partis, et pro se ipsis eorum proprio nomine, et generaliter pro omnibus, et singulis hominibus et personis tam nobilibus, quam popularibus civitatis Pisarum, et eius districtus sive undecunque aliunde sint coadiutoribus, vel fautoribus, et sociis, vel amicis, seu confederatis cum Vic.,vel cum aliqua persona, vel loco pro Vic., vel cum eorum parte, qui partem eorum tenuerunt, vel foverunt, vel tenent, seu fovent, aliquo modo, vel qui eis, vel eorum parti aliquid consilium, seu auxilium, vel iuvamen dederunt, vel porrexerunt, vel dat, seu porrigit, vel qua aliqua occasione pro facto huius guerre, seu discordie sive litis passi sunt, vel patiuntur damnum, seu guastum aliquid, vel gravamen in personis vel rebus, seu bonis eorum, et etiam pro tota ipsa Vic. parte, et etiam omnium predictorum, et singulorum in his gerendo, et etiam ipsi Sigerius et Galganus, et Lambertus procuratores constituti a Galgano quondam Ugolini, et Uguccionello, et Alberto germanis quondam Sigerii, et Ugolino, et Gisberto germanisque Soldani, et Bernardo Iudeo, et Gottifredo eius filio, et Fraepani quondam Gheotti, et Gottifredo filio Gulielmi, et Hubaldo, et Lamberto germanis quondam Alberti Piscie, et Fraepane quondam Heldithi, et Gottifredo quondam Ildebrandini Guintavallis Vic. pro se ipsis, et pro illustri viro domino Hubaldo Vic. Iud. Gall. et Turr., et pro Iohanne quondam Hubaldi Vic., et pro omnibus et singulis eorum consortibus ipsorum partem tenentibus, et pro omnibus aliis, et singulis eorum, et cuiusque ipsorum consanguineis, et fidelibus, et amicis, et pro omnibus eorum, et cuiuscumque ipsorum Vic. et eorum partis coadiutoribus, et fautoribus, et dictam partem Vic. tenentibus, et faventibus, sicut continetur in sceda mandati rogata a me Paccio notario procuratorio nomine pro eis, et ipsi eidem Sigerius, et Galganus, et Lambertus procuratores constituti a Comite Iacopo de Bizerno pro se, et omnibus suis fidelibus, et coadiutoribus, et fautoribus, et amicis dictam partem Vic. tenentibus ad compromittendum in subscriptis arbitris eligendis de omnibus litibus, et controversiis, et guerris, et inimicitiis, quas ipse Iacopus pro parte Vic. maiorum et occasione dicte partis tantum habet cum comuni Pisarum, et magnifico viro domino Raynerio Comite de Bulgharo, et cum omnibus, et singulis personis, et hominibus partem ipsorum comunis Pisarum, et refutationem generalem et pactum de non petendo suprascriptis domino Raynerio et Guelfo Comitibus, vel eorum procuratori pro eis recipiente per scripturam publicam de suprascriptis equis, et eorum valentia, et omnibus aliis de quibus fuit a nobis compromissum in laude eorum covenientis sapientis, sive sacramentalibus, aut pacatoribus ultra iam datos… dandos. etc…

Ut quelibet suprascriptarum partium ut supra dictum est faciat, et adimpleat, et observet, et contra non veniat, vel faciat, neque a supra laudatis appellet, aut in appellationem de his procedat in aliquo ad dictam penam dicimus, et laudamus integre reservato nobis iure decem premissis in nobis, vel aliquo eorum vice, vel pluribus iterum sententiandi, et quocumque modo nobis placuerit pronuntiandi, et in suprascriptis, et aliis interpretandi, si tamen aliqua dubietas appareret. Lecta sunt hec omnia suprascripta Pisis in ecclesia Sancti Iusti de Perlascio presentibus dominis Gualcerio, et Sigerio, et Hermanno fratribus de ordine fratrum Predicatorum, et Ruberto Iudice de Sancta Maria in Monte Dominice Incarnationis anno millesimo dugentesimo trigesimo octavo indictione undecima septimo idus novembris.

Ego Paccius de Vico imperiali auctor. notarius predicta omnia meo signo firmavi, et scripsi predictorum arbitrorum parabola, et mandato, et hanc cartulam me rogatus scripsi, et firmavi etc.

NOTE

(1) La compagnia nuova della gamurra era forse la compagnia dei pannaiuoli, o dei mercanti pisani di panno, che abitavano nel porto, e nel castello di Cagliari, così chiamata, perché la gamurra era la specie di panno, di cui più si occupavano nel loro commercio. O più probabilmente era la compagnia di quei cittadini pisani dimoranti in Cagliari, i quali per bando dei castellani doveano essere provveduti di balestra, quadrella, moschetto, targa, e lancia, ed inoltre di corazza o corsetto, onde trovarsi pronti in caso di bisogno alla difesa della terra: e la denominazione di gamurra l’avranno forse tolta dalla foggia del corsetto, o dalla qualità del panno, con cui il medesimo era fatto.