Il Pontefice Alessandro III conferma con nuovo privilegio della Sedia Apostolica ai canonici del capitolo di S. Lorenzo di Genova tutto ciò ch’essi possedevano sia dentro che fuori del territorio della Repubblica, e specialmente nell’isola di Sardegna.

(1162, 22 marzo).

Dall’Archivio di S. Lorenzo di Genova.

Alexander Episcopus servus servorum Dei dilectis filiis Ugoni archidiacono et Oberto preposito, ceterisque canonicis S. Laurentii ianuensis ecclesie, tam presentibus quam futuris canonice substituendis in perpetuum. Effectum iusta postulantibus indulgere et vigor equitatis et ordo exigit rationis presertim quando petentium voluntatem et pietas adiuvat, et veritas non relinquit. Eapropter, dilecti in Dominio filii, vestris iustis postulationibus gratum impertientes assensum, prefatam Beati Laurentii ecclesiam in qua divino mancipati estis obsequio ad exemplar predecessorum nostrorum felicis memorie Innocentii, Eugenii et Adriani (1) Romanorum pontificum sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. Statuentes ut quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia in presentiarum iuste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis, prestante Domino, potuerit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis. Capella Sancte Marie Magdalene, capella Sancti Iacobi de Calegnano, capella Sancti Ioannis de Sexto, capella  Sancte Marie de Quarto, capella Sancti Stephani de Panixi, capella Sancti Bartholomei de Staino, capella Sancti Antonini de Aureopalatio, capella Sancte Margarite de Marasci, capella Sancte Marie de Queci, capella Sancti Ambrosii de Vegula, altare Apostolorum Philippi et Iacobi situm in ecclesia Beati Stephani, capella Beati Michaelis que infra eandem ecclesiam Beati Stephani attinetur, ecclesia Beati Ioannis Evangelistae sita in loco ubi dicitur Pavaranum, capella Sancti Salvatoris de Sarzano sita in predio vobis iuste dato et concesso a consulibus ianuensibus. Decimas quoque quas in tota ianuensi dyocesi canonice possidetis, et tres partes totius territorii quod vocatur Sanctus Romulus cum omnibus pertinentiis suis, quemadmodum a bone memorie Theudulfo ianuensi episcopo ecclesie vestre rationabiliter concesse et scripti sui auctoritate firmate sunt. Preterea insulam in Hybero flumine positam iuxta Civitatem tortuosam ab illustri viro Raymundo Barchinonensi comite et a consulibus vestre civitatis eidem ecclesie iuste concessam vobis pariter confirmamus. Insuper in iudicatu Caralitano sex curtes, videlicet Quartum, Arseminum, Caput terre, Sepollum, Aquam frigidam, fontanam de Eugas cum omnibus ad eas pertinentibus, quas nimirum Marianus Caralitanus illustris iudex, pro anime sue remedio et sui restitutione honoris vestre matrici ecclesie Beati Laurentii contulit. Ex quibus utique postea tres sibi consensu vestro accipiens, sex alias scilicet Sebatum, Paudum, Barali, Tracasali, Forcellam, Sanctam Victoriam de villa Pupulei, ubi dicitur Toreste, cum omnibus pertinentiis suis ecclesie vestre restituit pro cambio earum trium, scilicet Quarti, Caput terre et Aque frigide. Quod utique concambium hoc tenore factum est, ut si vestra ecclesia detrimentum in ipso pateretur, tres priores collatas sibi curtes cum pertinentiis suis sine calumpnia et contradictione acciperet (2). Confirmamus etiam vobis ecclesiam Sancti Ioannis de Arsemine cum ecclesiis suis et ceteris ad eam pertinentibus que vobis a venerabili fratre nostro Villelmo Caralitano archiepiscopo est tradita, et scripti sui munimine roborata ipso iudice cum uxore sua Preciosa, et consanguineis ac parentibus collaudante et instantius exorante (3). Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum devotioni et extreme voluntati qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excomunicati vel interdicti sint, nullactenus obsistat, salva tamen canonica iustitia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumuntur (4). Ad hec antiquas et rationabiles consuetudines ecclesie vestre vobis nihilominus confirmamus. Prohibemus autem ut si aliqui parochianorum vestrorum in alia ecclesia sibi elegerint sepulturam, nullus eorum nisi salva canonica iustitia ecclesie vestre audeat sepelire. Quod si aliquis eorundem parochianorum vestrorum qui in vestro consuevit cimiterio sepeliri intestatus decesserit, nusquam nisi tantum in vestra ecclesia tumuletur. Interdicimus etiam ut blanditiis quibuslibet, vel munisculis nullus parochianos vestros presumat allicere, ita quod  propter hoc ad aliam ecclesiam ut ibi sepeliatur debeat declinare. Si vero ianuensis ecclesia proprio pastore vacaverit, vel archiepiscopus aut alius loco eius constitutus in toto ianuense archiepiscopatu non fuerit, liceat proposito et archidiacono et canonicis in malefactores et rebelles qui a sua noluerint malignitate desistere et excomunicari pro  suis maleficiis meruerint excomunicationis sententiam promulgare. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam (5) temere perturbare aut ei possessiones auferre, vel oblatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur vestris et aliorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura. Salva Sedis Apostolice auctoritate, et diecesanorum episcoporum canonica iustitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat, atque in extremo exanime districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iura sua servantibus sit pax Domini nostri Iesu Christi. Quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen.

Ego Alexander Catholice Ecclesie Episcopus subscripsi.

Ego Gregorius Sabinensis Ep. ss.

Ego Hubaldus Hostiensis Ep.

Ego Bernardus Portuensis et Sancte Rufine Ep.

Ego Gualterius Albanensis Episcopus.

Ego Iohannes Presbiter Cardinalis titulo Sancte Anastasie ss.

Ego Albertus Presbiter Cardinalis tituli Sancti Laurentii in Lucina ss.

Ego Iacintus Diaconus Cardinalis Sancte Marie in Cosmydyn.

Ego Ardicio  Diaconus Cardinalis Sancti Theodori.

Ego Boso Diaconus Cardinalis Sanctorum Cosme et Damiani.

Ego Cinthyus Diaconus Cardinalis Sancti Adriani.

Ego Iohannes Diaconus Sancte Marie in Porticum.

Datum Ianue per manum Hermanni Sancte Romane Ecclesie Subdiaconi et notarii XI kalendas aprilis, indictione X, incarnationis Dominice anno M. C. LXII, pontificatus domini Alexandri Pape III anno tertio.

NOTE

(1) Ved. sopr. Docum. N° LXV.

(2) Ved. sopr. Docum. N° XXIX.

(3) Ved. sopr. Docum. N° XXVII.

(4) Il Pontefice concede, che in detto luogo di S. Giovanni di Arsemine ricevano sepoltura coloro, che nel morire manifestassero questo desiderio, purché però non fossero scomunicati, né interdetti, e non si violassero i dritti delle altre chiese (forse le parrocchiali), nelle quali per canonica consuetudine solessero seppellirsi i cadaveri dei trapassati.

(5) Sembra, che qui si accenni nuovamente alla suddetta chiesa di S. Giovanni di Arsemine.