Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Ordiname‹n›tos de sa guardia de sus laores, vingnas et ortos

CXII. 1Volemus et ordinamus qui siant tenudus sus hominis qui ant vingnas issoro et ortos de cungare·llos bene et cungiadas qui illas ant aviri bene, dughant·loy su officiali et issos maiores et iurados .v. dae sa villa pixina et dae ssa villa manna iuradus .x. pro videre et ischire si ant esser bene cuniadas. 2Et si ad issos at parri qui siant bene co‹n›iadas et intrat illoy bestiamen, cussu pubillo istesu dessas vignas et dessos ortos, armentargiu o homini o famegiare suo c’apat, qui l’adi aviri acomandadu cum ateros hominis de credere o ponendo boghi, illu possat maxedari et tenni et dare·llu in manu dessu officiali qui ad esser pro nos in sa contrada, sò est boe domado, cavallu domado, bacha domada et molente. 3Et issu officiali, ‹per› ciaschuna de cussas causas qui sunt scriptas de supra, deppiat levare a su homini c’at paschiri cussu bestiamini soldos .vi. per ciascuno peghus per omnia bolta qui ’lloy ant esser tentus. 4Et si cussu bestiamini non at pastore, deppiat·si pagare dae ssu pubillu dessu bestiamen, dessus callis denaris appat su rennu soldos .iiii. et issu qui ’llo at tenne soldos .ii. 5‹De› su armentu dessas bachas et dessas trumas dessas ebbas bie ’nde possant ochire una et dessa gamma dessas berbeghis et dessa gamma dessas cabras et dessa gamma dessos porchos bie ’nde possant ochire o levare a biu duos et paghare su dampnu at cuy at esser. 6Su porcho magnale ochiant·bie·llu. /23r/ 7Et issu damnu qui at faghere cussu bestiamen sus iuradus siant tenudos de apressare·llos bene et lealemente et de faghere paghare su damnu a sus pobillus qui ’ll’ant aviri recivido. 8Et gasi si intendat pro sos laores, comente narat de supra pro sas vignas et pro sos ortos. 9Et quando pro isso maiore de pardu over pardassus compangius suos non si fagherint paghare su damno, et issu armentargiu nostru de Loghu over officiali dessa curadoria indi avirit lamentu, per dogna bolta qui ’llis at esser provadu, indi siat condempnado a pagare assa camera nostra soldos .xx. per iurado. 10Et quando bestiamen de una villa faghirit de cussos damnos ‹in attera villa, cusus dannos› c’ant esser factus et apressadus, siat tenudo su officiali de cussa villa de undi at esser su bestiamen qui at aviri fatu su damno de illa faghiri pagari in manu de su maiore de pardo over dessus iurados qui ’lloy ant benne. 11Et quando zò non faghirit, cussu officiali over curadore, per dogna bolta qui l’at esser provado, siat condempnado a paghare assa camera nostra soldos .c. 12Et si aveneret per alcuna persona over personas qui averent boy over boes over cavallos domados qui esserent deleadus et issos dessa villa illos avirent dadus pro deleadus, illus deppiant ochire in sos lavores et in sas vignas et ortos ad clesura qu’ant aviri senza clamu alcuno. 13Et si aveneret per alcuna persona over personas qui iscuniarit alcuna cuniadura agiena et illu ad esser provadu, deppiat paghare per dogna bolta libras quimbi. 14Su porcho manale qui non at portare furchida palmus noe si deppiat ochire in sas vignas et ortus et lavores qui sunt usades de reer cuniadura. 15Et si la portat secundu de supra non bie ’llu depiant ochire. 16Et in sus ateros loghus qui non si reeret cuniadura, bie ’llu deppiat ochire cum fruchida o senza fruchida.

112.R.    Ordiname‹n›tos] Ordinametos
112.2.    co‹n›iadas] coiadas
112.2.    c’apat] captat
112.3.    ‹per› ciaschuna] ciaschuna
112.5.    ‹De› su armentu dessas bachas] Su armentu dessas bachas
112.6.    ochiant·bie·llu] ochient biellu
112.7     apressare·llos] aprecarellos
112.10.   faghirit] pagharit
112.10.   Et quando bestiamen de una villa faghirit de cussos damnos ‹in attera villa, cusus dannos› c’ant esser factus] Et quando bestiamen de una villa faghirit de cussos damnos c’ant esser factus
112.10.   apressadus] aprecadus
112.12.   et issos] et dissos