Diploma di Filippo III re di Spagna, col quale sono approvati i Capitoli di Corte discussi e votati dal Parlamento Sardo, riunito in Cagliari per ordine sovrano nel 1614 dal vicerè Don Carlo di Borgia, Duca di Gandia e conte di Oliva.
(1615. – 2 maggio).
Dall’antico Archivio del Reale Patrimonio di Sardegna, Cod. Cart. G. 1.
Nos Philippus, Dei gratia Rex Castellae, Aragonum, Legionis, utriusque Siciliae, Hierusalem, Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Legionis, Navarrae, Granatae, Toleti, Valentiae, Galitiae, Majoricarum, Hispalis, Sardiniae, Cordubae, Corsicae, Murtiae, Giennis, Algarbii, Algezirae, Gibraltaris, insularum Canariae, nec non Insularum Indarum et Terrae firmae Maris Oceani, Archidux Austriae, Dux Burgundiae, Brabantiae et Mediolani, Comes Barchinonae, Flandriae et Tirolis, Dominus Viscayae et Molinae, Dux Athenarum et Neopatriae, Comes Rossilionis et Ceritaniae, Marchio Oristani et Gociani. – Cum anno proxime praeterito pro bono statu, ac recta justitiae administratione statuimus generale Parlamentum in praefato nostro Sardiniae Regno celebrare, munus hoc Illustri Consanguineo Don Carolo a Borgia Duci de Gandia, et Comiti de Oliva, Locumtenenti, et Capitaneo Generali nostro in eodem Regno fuit a nobis demandatum; qui in vim Nostrae potestatis fuit a nobis demandatum; qui in vim Nostrae potestatis sibi concessae, vocatis, prout moris est, Regni praedicti incolis, Parlamentum ipsum indixit in nostra civitate, et Castro Calaris, ibidemque finivit, et consumavit; in quo dum varia negotia statum Regni praefati, incolumitatem, et tranquillitatem concernentia tractarentur (ut ex actis in processu ipsius Parlamenti ad nos in authentica forma transmisso vidimus apparere), inter caetera per Stamentu Militare Regni praedicti, fuerunt oblatae coram dicto nostro Locumtenenti Generali nonnullae supplicationes, et capitula, quae nobilis et dilectus noster Don Franciscus Scano de Castelvì, Sindicus praefati Stamenti Militaris ad nos destinatus cum publico Sindicatus instrumento, de quo nobis constitit in authentica forma coram Majestate nostra, et in nostro Sacro Supremo Regio Aragonum Consilio exhibito, una cum responsionibus in calce cujuslibet supplicationis, et capituli per eundem Locumtenentem Generalem vice nostra Regia factis et adjectis; fueritque per ipsum nobis humiliter supplicatum, ut supplicationes, et capitula eadem acceptare, concedere, confirmare, et indulgere de nostra solita benignitate dignaremur; nos perspectis innata fidelitate, et servitiis per incolas praefati Regni Sardiniae Coronae Aragonum praestitis, et impensis, quaeque praestituros speramus, supplicationibus, capitulis, ac decretationibus ipsis (per nos in dicto nostro Sacro Supremo Regio Aragonum Consilio visis, recognitis, et examinatis) tandem responderi mandavimus, prout in calce uniuscujusque capituli appositum est, seu decretum. Quarum quidem petitionum, capitulorum, et decretationum series sequitur sub his verbis (1) …
Quae quidem capitula praeinserta, ac responsiones, et decretationes in eisdem appositas, laudantes, et approbantes, illa, et in eis contenta, et expressa tribus Stamentis dicti Regni Sardiniae, tenore hujusmodi, de nostra certa scientia, deliberate, et consulto, dicti nostri Sacrii Supremii Regii Consilii deliberatione praeeunte, concedimus, consentimus, et liberaliter elargimur, nostraeque hujusmodi concessionis consensu, et elargitionis munimine, seu praesidio roboramus, et validamus, auctoritatemque nostram Regiam interponimus pariter, et decretum. Serenissimo propterea Philippo Principi Asturiarum, et Gerundae, Duci Calabriae, et Montis Albi, filio primogenito nostro charissimo, ac post felices, et longaevos dies nostros, in omnibus regnis, et dominiis nostris, Deo propitio, immediato haeredi, et legitimo successori nostro, intentum aperientes nostrum, sub paternae benedictionis obtentu dicimus; Spectabili vero, Nobilibus, Magnificis, et dilectis Consiliariis, Locumtenenti et Capitaneo Generali in praefato nostro Sardiniae Regno, Praesidenti, seu dictum officium Regenti, Regenti Cancellariam, Judici Curiae, Advocato fiscali, ac Doctoribus nostrae Regiae Audientiae, Gubernatoribus quoque, seu Reformatoribus in Capitibus Callaris, Gallurae, et Logudorii, Magistro Rationali, Regio Procuratori, Alguaziriis etiam, Potestatibus, et Portariis, caeterisque aliis Officialibus, et subditis nostris in dicto Regno Sardiniae constitutis, et constituendis, praecipimus, et jubemus, ad incursum nostrae Ragiae indignationis, et irae, paenaeque florenorum auri Aragonum decem mille nostris Regiis inferendorum aerariis, ut capitula praeinserta, et unumquodque eorum, juxta decretationum, et responsionum seriem, et tenorem in fine ipsorum positarum, tenenat firmiter, et observent, tenerique, et inviolabiliter observari per quos decet faciant, cauti secus agere, fierique permittere, aliqua ratione, sive causa; si dictus Serenissimus Princeps nobis morem gerere, caeteri vero Officiales, et subditi nostri, praeter irae, et indignationis nostrae incursum, poenam praeappositam cupiunt evitare. In cujus rei testimonium praesentem fieri, et in processu dicti Parlamenti inseri, sigilloque nostro Regio pendente communiri jussimus. Datum in domo nostra de Aranjuez, die secunda mensis maji, anno a Nativitate Domini millesimo, sexcentesimo decimo quinto; regnorumque nostrorum decimoctavo.
Yo EL REY.
V. Roig Vicecancellarius V. Don Philippi Tallada Regens
V. Comes Thesaurarius Generali V. Martinez Boclin Regens
V. Don Salaçar Fontanet Regens V. August Villanueva Conservatorem Generalem
Dominus Rex mandavit mihi Johanni Laurentio de Villanueva; visa per Roig Vicecancellarius, Comitem Generali Thesaurarius, Tallada, Fontanet, et Martinez Regentes Cancellariam, et Villanueva Conservatorem Generalem.
In Sardiniae XV, fol. 84.
Capitulos decretados del Parlamento, que en Cerdeña ha celebrado el Duca de Gandia, sacados a supplicacion del Estamento Militar.
(1) Sieguono li centotrè capitoli discussi e votati nel Parlamento, che dal Sindaco dello stamento militare furono presentati alla sanzione sovrana. Di questo capitoli però, soli novantuno furono approvati, e gli altri dodici o niegati, o sospesi.