Breve Apostolico di Papa Clemente VIII, col quale si provvede che tutti li benefizi e pensioni ecclesiastiche vacanti nell’isola di Sardegna, ad eccezione dei vescovadi e delle prelature, siano conferiti ai nativi dell’isola medesima, o a coloro che, sebbene stranieri, abbiano ottenuto la naturalità per voto, e col consenso dei tre Bracci o Stamenti del Parlamento Sardo.

(1601. – 12 aprile).

Dal Dexart, Capit. Curiar. Regni Sardiniae, fol. 360 e seg.

Clemens Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Decano Calaritano, et Archipresbyteris Turritanae, et Arborensi Ecclesiarum salutem, et Apostolicam benedictionem. Hodie a nobis emanarunt litterae tenoris subsequentis: Clemens Episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Romam, decet Pontificem uti vigilem Dominicis gregis pastorem, ex supremo militantis Ecclesiae solio ad universas orbis regiones et provincias aciem suae mentis jugiter intendere; illarumque incolas et habitatores in fidei, et devotionis erga hanc sedem sanctam sinceritatem spiritualibus et temporalibus adiumentis confovere, simulque incomodis et dispendiis ex beneficiorum Ecclesiasticorum ibidem fundatorum in exteros dispositione passim emergentibus occurrere, ipsorumque exteriorum ad illa ambitionem congruis remediis coercere, ac desuper, juxta Apostolicae potestatis plenitudinem sibi divinitus traditam, ea salubriter statuere, et ordinare, quae ad publicam regionum et provinciarum, omnium utilitatem, et tranquillitatem, nec non Clericorum et aliorum inde ortorum in litterarum studiis, et Ecclesiasticis functionibus commoditatem et progressum fore noscantur maxime opportuna. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilectorum filiorum Deputatorum trium statuum Brachiorum nuncupatorum Regni Sardiniae petitio continebat, quod in dicto Regno parvus Dignitatum, ac Canonicatuum, nec non Parrochialium, et sine cura Ecclesiarum, aliorumque benefitiorum Ecclesiasticorum numerus institutus reperitur, eorumque fructus et redditus annui tenues; ipsum vero Regnum studentium multitudine refertum, ac in eo diversa publica litterarum studia, ac illius indigena, atque adeo aliorum omnium eo  confluentium, ac theologiae et aliis optimis scientiis vacare affectantium institutionem, et profectum instituta, Sardorumque ingenia litterarum studiis apta et maxime dedita existunt, ac eorum per multi, tum ad alias, quae apud ipsos leguntur, facultates capescendas, tum vero ad studiorum suorum lauream consequendam in Italiam et alias partes, magnis suis sumptibus, et periculis, terra, marique transire, quin etiam omnes fere litterarum studiosi ad statum Ecclasiasticum aspirare, et nobilissimi viri, alterum ex duobus filiis, Deo consecrare consueverint. Ex quo Ecclesiasticorum status non parum illustratur et multorum miserabilium pauperies sublevatur. Cum autem, sicut eadem petitio subjungebat, quamplures alienigenae, etiam ex Hispaniarum Regnis, provinciis, et dominiis, ac illae adiacentibus Insulis oriundi, dignitates, canonicatus, et praebendas, aliaque beneficia Ecclesiastica in dicto Regno Sardiniae consistentia ambientes, sibi de illis, sive per Venerabiles fratres nostros Archiepiscopos, et Episcopos dicti Regni, qui ut plurimum, et pro magna parte exteri esse solent, sive alias authoritate Apostolica provideri, ac fructus eorumdem, seu pensiones desuper reservare procurent, et passim, absque ullo obstaculo, ad benefitia, fructus et pensiones hujusmodi recipiantur, et admittantur, ipsius vero Regni Sardiniae indigenae in aliis Regnis, provinciis, dominiis et insulis praedictis, pretextu quorumdam privilegiorum, et indultorum Apostolicorum, seu constitutionum, aut sanctionum, pragmaticarum nuncupatarum, vel consuetudine, ibidem vigentium, ab assequtione quorumcumque benefitiorum Ecclesiasticorum in illis consistentium, nec non perceptione fructuum, et pensionum excludantur, et repellantur; et ex inde plerique eorum, qui assiduis laboribus et vigiliis, maximisque impensis in litterarum studiis, virtutis et doctrinae semina susceperunt, et in agro Domini, si ad illius culturam vocarentur, salutaria germina, quae altissimos, lectissimos fructus, si eo tempore redderent, producere, sibique ipsis, ac aliis ad salutem, et Catholicae Religionis, fideique propagationem, et conservationem prodesse possent, nequeuntes beneficia ecclesiastica, ut fructus, vel pensiones pro eorum decenti sustentatione, neque in patrio solo propter exterorum illam occupantium frequentiam, minusque extra illus assequi, exacta jam aetate, et facultatibus suis consumptis, veluti inertes aerumnosam, ac miserabilem vitam ducere, et paupertatem in senectute, quod durissimum est, tollerare cogantur, aliique illorum conditione perterriti, et spe assequtionis benefitiorum hujusmodi frustrati, se clericali militiae adscribi, ac in disciplinis, et ministeriis ecclesiasticis, sacrarumque litterarum studiis se exercere non curent: imo ab eis a suis parentibus, et aliis ad secularia negotia revocentur: et denique proceres, nobiles, et alii incolae eiusdem Regni Sardiniae, a benefitiorum fundatione, ac jurium eorumdem libertatis ecclesiasticae defensione, tuitione quodadmodum retrahantur. Praeter haec vero, idioma ipsum Sardiniae, ita varium, et difficile esse noscatur, ut ab exteris perfecte haberi nunquam possit; adeo ut ipsimet Archiepiscopi et Episcopi interpretes adhibeant, ac proinde exteri praedicti ecclesiis, et benefitiis, quae ibi assequntur, nec non parrochianis, quorum curam susceperunt, parum aut nullomodo prodesse, nec oves suas amore connaturali pascere possint, et collectis multis pecuniis, gravibusque impositis pensionibus, ei ea tandem benefitia, nacta occasione, dimittant, aliaque damna, et incommoda ex admissione exterorum hujusmodi proveniant, pro parte deputatorum praedictorum nobis fuit humiliter supplicatum, quatenus ipsorum indigenarum statui, et indemnitati consulere, ac alias in praemissis opportune providere de benignitate Apostolica dignaremur. Nos igitur aequum, et rationi consonum esse censetes, ut ipsi indigenae in benefitiorum ejusdem Regni assequtione exteris praeferantur, ac propterea ex pastoralis offitii nostri debito praetermissis incommodis occurrere, et desuper opportune providere volentes, deputatos praedictos, eorumque singulos, a quibusvis excommunicationis, suspensionis et interdicti, aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris, et poenis a jure, vel ab homine, quavis occasione, vel causa latis, in quibus quomodolibet innodati existunt, ad effectum praesentium dumtaxat consequendum, harum serie absolventes, et absolutos fore censentes, nec non benefitiorum tam secularium, quam regularium in ipso Regno Sardiniae consistentium qualitates, quantitates, vocationes, nuncupationes, citationes, et illorum fructum veros annuos valores, praesentibus pro expressis habentes, hujusmodi supplicationibus inclinati, hac nostra in perpetuum valitura constitutione sancimus, et ordinamus, quod nunc deinceps perpetuis futuris temporibus omnia, et singula benefitia ecclesiastica, in universo Regno Sardiniae hujusmodi, nunc et pro tempore consistentia; etiam si canonicatus, et praebendae, dignitates etiam majores post Pontificales, et principales personatus administrationes, et offitia, etiam curata, et electiva in Metropolitanis, et aliis Cathedralibus, vel Collegiatis, aut aliis Ecclesiis, nec non Parrochiales Ecclesiae, seu earum perpetuae Vicariae, ac in Romana Curia, vel extra eam litigiosa, et de jure patronatus, laicorum etiam nobilium, et illustrium, et clericorum mixti, etiam ex fundatione, vel dotatione aut indulto Apostolico, seu alias quomodolibet calificata sint, vel fuerint, quoties illa per usum, etiam ex causa permutationis per decessum, seu quamvis aliam divisionem, vel admissionem, aut privationem, ea pro tempore obtinentium, seu jus in illis, vel ad illa habentium, aut alias quovismodo apud sedem praedictam, ac etiam in aliquo ex mensibus, in quibus vacantium benefitiorum ecclesiasticorum, dispositionibus et dictae Sedi, etiam per constitutiones Apostolicas, seu Cancellariae Apostolicae regulas, est, vel pro tempore fuerit reservata, vel etiam ordinariis collatoribus, per easdem constitutiones, seu regulas, vel litteras alternativarum, aut alia privilegia et indulta concessis, hactenus, et in posterum concedendis simul, vel successivi vacare contigerit, etiam si acta nunc, ut profertur, vel alias quibusvis modis, et ex quorumcumque personis vacent, ac ex eo, quod benefitia ipsa obtinentes, seu in illis, vel ad illa jus habentes nostri, et quorumcumque aliorum Romanorum Pontificum praedecessorum, seu successorum nostrorum, aut sanctae Romanae Ecclesiae cardinalium etiam viventium in dicta Curia, praesentium, familiares, continui, comensales, seu dictae Sedis notarii, subdiaconi, acolyti, capellani, litterarum Apostolicarum abbreviatores, scriptores, cubicularii, scutiferi proventum, et jurium Camerae Apostolicae debitorum, collectores et sub collectores, seu quicumque alii Curiae, et Sedis praedictarum offitiales, etiam sub diversis constitutionibus felicis recordationis Papae Pauli IIII praedecessoris nostri, suorum, et pro tempore existentium Romanorum Pontificum, familiarum continuorum, comensalium, declaratoriis comprehensi, praesentes et futuri, quocumque nomine noncupati, seu ex quavis alia causa dispositioni Apostolicae, specialiter, vel alias generaliter reservata, et generali reservatione Apostolica affecta, seu ad Sedem eandem devoluta existant, vel fuerint solis indigenis dicti Regni Sardiniae, vere, et realiter, non ficte in eo natis et nascituris, ac etiam illis, qui a Parlamento generali, in illo Regno celebrari solito, justa ejusdem Regni laudabilem consuetudinem naturales facti fuerint affecta, et debita, praefatique alienigenae ad hujusmodi benefitia in titulum commendarum, administrationem, vel alias quomodolibet obtinendum, aut illorum fructus, redditus, proventus, jura, obventiones, distributiones, et emolumenta quorumcumque, seu super eis, quasvis pensiones percipiendum, omnino inhabiles et incapaces existant; etiamsi ad praesens benefitium, in eo quocumque titulo obtineant, nec non quicumque ordinarii, et alii inferiores collectores, et patroni, qui contra praemissa, quicquam attentare praesumpserint a quacumque benefitiorum collatione, provisione, electione, praesentatione, institutione, et quacumque alia dispositione, prout cuique competierit, tamdiu suspensi remaneant, donec remissionem a Romano Pontifice pro tempore existente meruerit obtinere. Notarii vero, et tabelliones etiam Apostolica, vel Imperiali, aut Regia, seu alia quacumque authoritate creati, qui super adipiscenda possessione cujuscumque benefitii in dicto Regno Sardiniae consistentis pro tempore rogabuntur, nisi prius fide dignorum testimoniis, aut aliis legitime constiterit, eum cui possessio ipsa fuerit tradenda, jure realiter, et non ficte in eodem Regno Sardiniae natum fuisse, nullum omnino super actu possessionis hujusmodi instrumentum publicum, nec quamcumque aliam etiam privatam scripturam conficere, seu in protocollum redigere valeant, et quicumque Judices ordinarii, vel delegati, coram quibus litem contra quemcumque alienigenam in quovis benefitio contra praesentium tenorem intrusum, tam in dicta Curia, quam extra eam moveri contigerit, quamprimum sibi legitime constiterit benefitium ipsum ab alinigena detineri, possessionem, ac fructus, redditus et proventus ejusdem benefitii, donec eis ad quos de jure spectabant adjudicentur sequestrare; ac suo arcto, et firmo sequestro ponere debeant, et teneantur; ita tamen, ut si in fundationibus benefitiorum de jure patronatus laicorum, seu illorum, et clericorum mixtim, ut profertur existentium, nunc, aut quomodocumque caveatur expresse, quod non nisi per clericos, seu presbyteros, de ipsorum fundatorum genere, et parentella oriundos obtineri possent: eo dumtaxat in casu etiam alienigenae de genere, seu familia fundatorum hujusmodi ad illa praesentari, ac in eis institui, et alias ad illa, ac eorum fructus, ac pensiones super illis admitti, qui quod ad praesens aliqua ex dictis benefitiis obtinent, quandocumque illa resignaverint, etiam si alienigenae fuerint, pensiones super eorum sic resignatorum, vel etiam aliorum benefitiorum fructibus, redditibus, et proventibus, vel eorum loco, fructus ipsos ex causa resignationis hujusmodi tantum canonice sibi reservandos sive assignandos, levare et percipere libere possint, nec ipsi quoad hoc, neque etiam benefitia de jure patronatus, charissimi in Christo filii nostri Philippi Hispaniarum Regis catholici existentia, at etiam alienigenae personae praesentari valeant, sub praesenti statuto comprehendantur, decernentes omnes, et singulas collectiones, provisiones, comendas electiones, acceptationes, praesentationes, institutiones et quasvis alias dispositiones de quibuscumque benefitiis ecclesiasticis dicti Regni Sardiniae, ut fertur, vel alias quomodolibet qualificatis, et reservationes illorum fructuum, reddituum, proventuum, et pensionum, super eisdem in favorem alienigenarum dictorum, contra praesentis statuti formam, et tenorem, etiam per nos, et quoscumque alios Romanos Pontifices, successores nostros, dictamque Sedem, ac illius legatos, etiam de latere, et nuncios, omnes, et singulos alios jus et facultatem conferendi, providendi, comendandi, eligendi, praesentandi, instituendi, et alias quomodolibet de hujuscemodi benefitiis disponendi, illorumque fructus, redditus, et proventus, ac super eis pensiones reservandi ab ipsa Sede habentes, nec non ordinarios, et alios inferiores collatores etiam ad patronatorum praesentationem, seu de illorum consensu pro tempore factasm ipso jure nullas, et invalidas, nulliusque roboris, vel momenti fore, et esse, ac pro nullis, et infectis haberi, nec per eas cuique jus, vel etiam collatorum titulum possidendi tribui posse, ipsosque alienigenas, illarum prorsus usu et commodo carere, nec Cancellariae Apostolicae regulas, seu constitutiones de annali, et triennali possessoribus, etiam propter quantumvis diuturnam continuatae possessionis tollerantiam, aut quandocumque jus vel aliud benefitium ullo tempore illis, suffragari; sed benefitia hujusmodi, ut prius vacare, et quae ex illis, tempore dispositionis Apostolicae dictis alienigenis factae, eidem dispositioni reservada, seu affecta fuerint, sub eadem servatione, seu affectione remanere, et tam illa, quam etiam omnia alia non servata; neque affecta, de quibus a dicta Sede, vel illius legatis, seu nuntiis, aut aliis jus, et facultatem conferendi ab eadem Sede, ut profertur, habentibus, hujusmodi alienigenas, quandocumque dispositum fuerit, ac novam Romani Pontificis pro tempore existentis dispositionem dumtaxat pertinere, ab ordinariis vero, et aliis inferioribus colatoribus, cessantibus reservationibus, seu affectationibus Apostolicis, eisdem pro tempore collata, ac etiam ea, quae de jure patronatus hujusmodi fuerint, si contingat ad illa quemquam contra praesentis statuti formam praesentari, devolutioni ad Sedem praedictam immediate, et ipso subijcere; illaque omnia ab indigenis dicti Regni, et a Sede praedicta dumtaxat impetrari posse, nec jus ullum ad  resignantes, aut cedentes, etiam si in possessione etiam diutina remanserint, et resignationes, seu cessiones hujusmodi si publicatae non fuerint, redire, vel poenes eos remanere, impetrationes vero, ac motu proprio concessiones, quae de eisdem benefitiis pro tempore fient, quibuscumque derogationibus fuerint suffultae, nunquam sub clausulis generalibus, aut vocationum modis, conditionalibus, vel implicitis comprehendi, sed specialiter, et expresse ob non servatam praesentis Statuti formam, cum declaratione nominum, et cognominum ipsorum alienigenarum dispositive, et non conditionaliter, nec per equipollens omnino fieri debeat, eisdem praesentibus, per quascumque alias literas Apostolicas, etiam quasvis generales, vel speciales, etiam derogatoriarum derogatorias, aliasque efficatiores, et insolitas clausulas irritantia, et alia decreta, sub quibuscumque verborum formis concepta in se continentes, nullatenus derogari posse, nec derogatum censeri, nisi earumdem praesentium tenore de verbo ad verbum nihilo poenitus ommisso incertas, ac urgens, et sufficiens causa expressa ac per trinas distinctas in forma Brevis litteras, earumdem praesentium tenore continentes tribus disjunctis vicibus cum unius mensis intervallo, ordinibus, seu deputatis trium statuum hujusmodi, prius legitime intimata, et notificata, ac derogationes ipsae motu proprio, et ex certa scientia, ac de Apostolicae potestatis plenitudine consistorialiter de Sanctae Romanae Ecclesiae cardinalium pro tempore existentium Concilio factae fuerint, et ordinum seu deputatorum trium statuum hujusmodi ad hoc expressus accesserit assensus, appareatque Romanum Pontificem illis expresse derogare voluisse, et aliter factas derogationes, nemini suffragari, et clausulam implicitae derogationis, videlicet, quod eorum, vel earum, seu praesentium tenores habeantur pro expressis, seu in toto, vel in parte exprimi possint, in quibus suis concessionibus, gratiis, et litteris a nobis, et successoribus nostris pro tempore emanatis oppositum nihil poenitus operari, nec in litteris Apostolicis desuper conficiendis, quidquam ultra id, quod in concessionibus, et gratiis hujusmodi, et specifice fuerit expressum narrari posse, nec quemquam apparendum litteris derogatoriis hujusmodi, decretis super illis processibus, ac eorum executoribus; illorumque mandatis, et monitoribus teneri, sed illis fortiter resistere, et litterarum earumdem executionem omnino impediri, neque ratione sistentiae hujusmodi, aliquibus censuris, vel poenis ecclesiasticis, seu pecuniariis per eosdem executores, et subexecutores innodari. Nec easdem praesentes, etiam ex eo, quod causae propter quas emanaverint eorum locorum ordinariis, etiam tamquam a Sede praedicta delegatis, vel etiam alias quomodolibet examinatae, et justificatae, verificatae, purificatae et approbatae; ipsique Ordinarii, et alii inferiores colatores, et patroni, ac alienigenae, nec non quicumque interesse habentes, ad id legitime vocati non fuerint, neque praemissis concesserint, seu etiam enormis, et enormissimae laesionis, aliocumque praetextu, ac ex alia quavis causa, quantumvis legitime urgenti, et juridica de subreptionis, vel obrectionis, aut nullitatis vitio, seu intentionis nostrae, vel quovis alio de facto notarii impugnari, invalidari, retractari, in jus vel controversiam revocari, ad terminos juris reduci, seu adversus eas quandocumque juris, facti, vel gratiae remedium impetrari posse, neque sub quibusvis similium, vel dissimilium gratiarum revocationibus, suspensionibus, limitationibus, aut aliis contrariis disputationibus, a nobis vel a quibuscumque aliis Romanis Pontificibus, ac dicta Sede, etiam motu, scientia, et potestatis plenitudine, similibus pro tempore emanatis, compraehendi; sed semper ab illis exceptas, et quoties illae emanabunt, toties in pristinum, et eum in quo antea quomodolibet erant statum restitutas, repositas, et plenarie reintegratas, ac de novo etiam sub datum posteriori per ordines, seu deputatos trium statuum hujusmodi eligenda concessas, validasque, et efficaces fore, et esse, ac vim validi, et efficacis contractus inter nos, et dictam Sedem ex una, ac ordines, seu deputatos trium statuum hujusmodi, ex altera partibus, recte, et rite ïniti, stipulati, ac etiam utrique jurati habere, et perpetuo obtinere, suosque plaenarios, et integros effectus sortiri, et ab omnibus inviolabiliter observari, sicque per quoscumque judices ordinarios et delegatos, etiam causarum Palatii Apostolici auditores, ac eiusdem Sacrae Romanae Ecclesiae cardinales, sublata eis et eorum cuilibet, quavis aliter judicandi et interpraetandi facultate, et authoritate, ubique judicari et definiri debere, irritum quoque et inanem, si secus super his, ac quoque, quavis authoritate scienter, vel ignoranter contigerit attentari, non obstantibus quantum opus sit de non tollendo jure quaesito, aliisque Apostolicis et in provincialibus, synodalibus, et universalibus conciliis, edictis spiritualibus, vel generalibus constitutionibus, et ordinationibus, nec non ecclesiasticarum, in quibus benefitia hujusmodi fuerint, ac regnorum, provinciarum, dominiorum et insularum hujusmodi juramento, confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate alia roboratis et statutis, et consuetudinibus, etiam quantumvis legitimo tempore observatis, ac legibus etiam municipalibus, et pragmaticis, aliisque sanctionibus, privilegiis quoque, indultis, et litteris Apostolicis, etiam super facultate benefitia praedicta ipsis alienigenis conferendi, seu de illis provvidendi, ac alias quomodolibet disponendi, ipsosque alienigenas ad benefitia fructus, et pensiones hujusmodi recipiendi, et admittendi, eisdem Ecclesiis, illarumque praesulibus et capitulis, nec non regnis, provinciis, dominiis, et insulis praedictis, eorumque comunitatibus, universitatibus, hominibus, incolis, et personis, sub quibuscumque tenoribus, et formis, et cum quibusvis etiam derogatoriarum derogatoriis, aliisque efficatioribus, et insolitis clausulis, nec non irritantibus, et aliis decretis, etiam vim validi, et efficacis contractus, seu statuti perpetui, vel legis habentibus et inducentibus, per quoscumque Romanos Pontifices praedecessores nostros, et nos in dicta Sede, etiam motu, scientia, et potestatis plaenitudine, etiam consistorialiter, seu etiam ad Imperatores, Regiam, Reginarum, seu aliorum principatuum instantiam, vel eorum contemplatione, ex intuita in genere, vel specie, aut alias quomodolibet, etiam iteratis vicibus concessis, approbatis et innovatis, quibus omnibus etiam si de illis, eorumque totis tenoribus, specialis, specifica et expressa, et individua, ac de verbo ad verbum, non autem per clausulas generales, idem importantes mentio, seu quaevis alia expresse habenda, aut aliqua alia exquisita forma ad hoc servanda foret, illorum omnium, et singulorum tenores, praesentibus pro sufficienter expressis, et incertis habentes illis, alias in suo robore permanserit, hac vice dumtaxat, harum serie specialiter, et expresse derogamus, caeterisque contrariis quibuscumque volumus audire, praesens concessio, indultum, ac statutum eos tantummodo alienigenas benefitiis fructibus, et pensionibus in dicto Regno Sardiniae obtinendis excludat, qui in his regnis, provinciis, dominiis, insulis et locis orti, in quibus indigenae praefati Regni Sardiniae benefitia, ac fructus, et pensiones eorumdem obtinere et percipere possint, etiam ad similia benefitia; fructus et pensiones in dicto Regno Sardiniae libere et indifferenter, absque alio obstaculo, perinde, ac si ibidem nati essent, vicissim admitti debeant, et ad illa habiles, et capaces censeantur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae absolutionis, et statuti, ordinationis, decreti, derogationis et voluntatis infringere, vel, et ausu temerario contrahire; si quis autem hoc attentare praesumpserit indignationem omnipotentis Dei, et beatorum Petri, et Paoli Apostolorum ejus se noverit incursum. Datum Romae apud Sanctum Petrum, anno incarnationis Domini, millesimo sexcentesimo primo: pridie idus Aprilis. Pontificatus nostri anno decimo. Quo circa discretioni vestrae, per Apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo, aut unius vestrum per vos, vel alium, seu alios, praeinsertas litteras, et in eis contenta, quaecumque, ubi, et quando opus fuerit, ac quoties pro parte dictorum deputatorum, seu alicujus eorum fueritis requisiti, solemniter publicantes, ac in eis in praemissis efficacis defensionis praesidio assistentes, faciatis authoritate nostra praeinsertas litteras, et in eis contenta hujusmodi, ab omnibus ad quos spectat, et pro tempore spectabit, inviolabiliter observari, nec non deputatos hujusmodi, et alios, quos litterae ipsae quomodolibet indebite molestari, contradictores quoslibet, et rebelles per sententias, censuras, et poenas ecclesiasticas, aliaque opportuna juris, et facti remedia, appellatione postposita, compescendo, ac legitimae super his habendis servatis processibus, sententias, censuras, et poenas ipsas, etiam iteratis vicibus aggravando, invocato etiam ad hoc si opus fuerit auxilio brachij saecularis, non obstantibus felicis recordationis Bonifacii Papae octavi praedecessoris nostri litteris, quibus cavetur, ne quis extra suam civitatem, vel dioeceses, nisi in certis exceptis casibus, et in illis ultra unam dictam a fine suae dioecesis ad iuditium evocetur, seu ne judices a dicta Sede deputati extra civitatem, vel dioecesim, in quibus deputati fuerint, contra quoscumque procedere, aut alii, vel aliis vices suas committere audeant, vel praesumant, et in hoc concilio generali, et ita de duabus dictis, dummodo non ultra tres dictas, quis authoritate praesentium judicium non extrahantur, aliisque consuetudinibus Apostolicis, nec non omnibus illis, qui in dictis litteris, volumus non obstare, seu si aliquibus communiter, aut divisim, ab eadem sit Sede indultum, quod interdici, suspendi, vel excommunicari non possint per litteras Apostolicas; non facientes plenam et expressam, ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem. Datum Romae apud Sanctum Petrum, anno incarnationis Domini millesimo sexcentesimo primo, pridie idus aprilis, Ponficati nostri anno decimo. M. A. X. P. Azellius G. Comban, S. Isquierdus, Cust. Mainus, G. Guidus, G. Pamphilius, P. Mansi, Sa. Burluarenelt.