Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Repertorio informatizzato delle fonti documentarie e letterarie della Sardegna

Secolo XII – CXIX

Barisone II re di Torres promette a Guglielmo Tornello console del comune di Genova, che i Genovesi avranno nel suo regno sicurezza e protezione negli averi e nelle persone; che potranno negoziarvi liberamente senza pagamento di tasse e di dazi; che assegnerà loro locali sufficienti per l’esercizio della mercatura; che richiestone renderà ai medesimi giustizia secondo le leggi romane, o le buone consuetudini; che provvederà di vettovaglie le loro galee, e li assisterà ogniqualvolta il console o consoli di Genova verranno in Sardegna per la riscossione dei debiti del giudice di Arborea; che di concerto con detti consoli vettovaglierà eziandio le navi dei catalani già arrivati, e che arrivassero nell’isola nell’interesse della regina vedova di Barisone di Arborea; e finalmente, che presterà al comune di Genova aiuti, vettovaglie, e quanto sarà in suo potere, nel caso di guerra del medesimo comune co’ Pisani.

(1186, 24 novembre).

Dai Regii Archivi di Corte di Torino, Lib. Iur., pag. 201. v.

In nomine Domini. Ego Barusonus Dei gratia Turritanus iudex convenio et promitto vobis Wllielmo Tornello consuli comunis Ianue, pro comuni Ianue, per me et heredes meos, qui post me turritani iudices erunt, salvare et mantenere universos Ianuenses et de districtu Ianue in rebus et personis sanos et naufragos in tota terra et iudicatu meo, ubicumque posse habuero terra et aqua et per universos homines meos salvos et securos manere faciam, et ab eis omnem vim et iniuriam bona fide propulsabo. De universis lamentationibus quas fecerint Ianuenses sive aliquis Ianuensis, sive de districtu Ianue contra aliquem de tota terra et districtu meo, ego ei tenebor per bonam fidem iustitiam complere, infra dies XX continue, et antea si potero bona fide secundum leges romanas, et bonos usus, nisi quantum iusto Dei impedimento, aut licentia conquerentis remanserit. Si vero iustum Dei emerserit impedimentum eo transacto pariter tenebor usque ad completam iusticiam. Simili modo et si lamentator michi terminum forte elongaverit, transacto termino ad faciendam exhibere iusticiam termino constituto sine fraude tenebor. Universas negociationes totius iudicatus et terre mee libere et expedite concedo Ianuensibus et hominibus districtus Ianue sine omni dricto et exactione. Loca quoque et mansiones convenientes eis concedam et consignabo quibus se recipere cum suis mercationibus et secure manere possint. Quandocumque et quotienscumque Ianue consul seu consules in Sardineam ascenderit vel ascenderint cum galea vel galeis seu exercitu –galeam vel galeas seu exercitum – pro negociis Arboree, ego tenebor eis – cum tota terra et gente ac posse meo usque ad finem ipsius negocii, et donec universa debita que iudex Arboree debebat comuni Ianue et civibus ianuensibus fuerint Ianue consecuti contra omnes personas, que inde contrarie illis extiterint, et tam consulibus, quam galeis, et exercitia sufficienter victualia ministrabo, sec. de vino sicut potero et equos universis militibus de exercitu eorum dabo per bonam fidem; simili modo et Catalanis qui pro regina uxore quondam Arborensis iudicis ascenderunt, vel ascenderint pro negocio Arboree itidem victualia et equos sufficienter dabo in ordinatione consulis comunis Ianue vel illius qui preerit ibi pro comuni Ianue. Si amodo guerra vel guerre, quod Deus advertat, inter Ianuenses et Pisanos emerserit vel emerserint, ego sine fraude tenebor per bonam fidem cum tota terra et posse meo adiuvare Ianuenses usque ad finem guerre sive guerrarum, et ipsis per me et terram meam guerram facere in iudicatu meo, et per totam Sardineam, nec ex ipsa guerra vel guerris finem vel pactum ullum faciam, sine consulibus et comuni Ianue, et eorum salvamento, et existente guerra inter Ianuenses et Pisanos quotiens Ianuenses cum galea vel galeis turritanis portibus applicuerint, dabo eis victualia sufficienter (1).

Actum Ianue in Capitulo, testes Symon Aurie, Wllielmus Embriacus, Rubeus de Volta, Bonifacius de Volta, filij, Ingo de Fresia – et Ingo Wllielmi Tornelli; millesimo, centesimo, octuagesimo sexto. Indictione quarta, vigesima quarta novembris.

NOTE

(1) Nelle Memorie mss. del Cicala, possedute dall’avvocato Matteo Molfino di Genova, si trova la seguente annotazione: Nel Registro A della Badia di S. Fruttuoso di Portofino: 1186. Privilegio in lingua Sarda concesso dal Re Barisone, in cui si fa menzione della sua moglie Preciosa Regina, e figlio Costantino Re. Un sigillo avente impressa da una parte una faccia, e dall’altra le parole Barusone Rege. È evidente, che questo Privilegio fu conceduto da Barisone II re di Torres.